Cuộc họp báo của Trump về Trung Quốc có thể đánh dấu sự kết thúc của cách tiếp cận thận trọng của ông đối với Bắc Kinh
Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ tổ chức một cuộc họp báo về Trung Quốc, vào thứ Sáu, nhưng ông không đưa ra chi tiết nào về những gì ông sẽ nói.
Ngay cả khi không có bất kỳ chi tiết nào, thông báo của ông Trump vào hôm thứ Năm tại Nhà Trắng vẫn đủ để khiến thị trường sụt giảm.
Trong nhiều tuần qua, chính quyền Trump đã tăng áp lực lên Bắc Kinh về việc che giấu các trường hợp bị nhiễm COVID-19 sớm, và Trump đã công khai đổ lỗi cho Trung Quốc cả về đại dịch và mức độ nghiêm trọng của nó ở Hoa Kỳ.
Đáp trả lại, Bắc Kinh đã nêu ra thuyết âm mưu rằng loại virus này có nguồn gốc từ quân đội Hoa Kỳ, một tuyên bố được các chuyên gia y tế quốc tế bác bỏ rộng rãi.
Tuy nhiên, trong tuần vừa qua, áp lực từ Hoa Kỳ đã có bước ngoặt nghiêm trọng hơn để đáp trả với đề xuất luật an ninh Trung Quốc đe dọa nền độc lập lâu dài của Hong kong. Luật này đã được chính thức phê duyệt vào thứ năm bởi Đại hội đại biểu Nhân dân Trung Quốc, và dự kiến sẽ hình sự hóa hầu hết các hình thức phản kháng chính trị theo lệnh cấm về những vụ nổi loạn và lật đổ.
Hôm thứ Tư, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã gửi một báo cáo cho Quốc hội tuyên bố rằng Hong Kong không còn tự trị khỏi Trung Quốc.
Ông Pompeo nói trong một tuyên bố kèm theo báo cáo: Ngày nay, không có người bình thường nào có thể khẳng định rằng Hong Kong duy trì mức độ tự chủ cao từ Trung Quốc, dựa trên sự thật.
Sự thay đổi trong vị thế của Hong Kong ngay lập tức gây nguy hiểm cho mối quan hệ thương mại thuận lợi của thuộc địa cũ của Anh với Hoa Kỳ, điều này cho đến nay có nghĩa là Hong Kong đã không bị trừng phạt thuế quan như trong cuộc chiến thương mại Trump với Trung Quốc đại lục.
Bộ Ngoại giao được yêu cầu ban hành quyết định về quyền tự trị của Hong Kong theo luật dân chủ được Quốc hội thông qua vào cuối năm ngoái. Luật này cũng yêu cầu Trump áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với chính phủ nước ngoài làm suy yếu các quyền tự do cơ bản và quyền tự trị ở Hong Kong.
Đối với các nhà đầu tư, việc hủy bỏ quy chế ưu đãi của Hong Kong là kết quả tồi tệ nhất của cuộc họp báo Thứ Sáu. Nhưng vẫn còn khá xa trong việc đảm bảo.
Trump cho đến nay đã miễn cưỡng để thực hiện hành động đối với Trung Quốc có thể đưa mối quan hệ song phương căng thẳng vào một cuộc đối đầu hoàn toàn. Với tư cách là tổng thống, Trump nhận thức sâu sắc về sự phụ thuộc của Hoa Kỳ với Trung Quốc, vừa là thị trường cho hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ vừa là nhà cung cấp hàng hóa sản xuất. Ông cũng vẫn tin rằng thỏa thuận thương mại Giai đoạn 1, được ký vào tháng 1, có thể và sẽ được coi là một trong những điểm quan trọng trong nhiệm kỳ tổng thống của ông, thực hiện lời hứa chiến dịch quan trọng mà ông đã thực hiện trong năm 2016.
Tương tự như vậy, kể từ khi đại dịch COVID-19 lần đầu tiên đến Hoa Kỳ, Trump đã tỏ ra không mấy thèm muốn ký bất kỳ luật nào mà ông cho rằng có thể cản trở sự phục hồi kinh tế.
Nhưng tất cả điều này đều có thể thay đổi trong ngày thứ Sáu.
Hôm thứ Tư, Hạ viện đã chấp thuận áp dụng một dự luật của Thượng viện yêu cầu Trump nộp báo cáo lên Quốc hội xác định các quan chức chính phủ Trung Quốc mà họ tin là chịu trách nhiệm cho việc bắt giữ tới 2 triệu người Hồi giáo, được gọi là người Duy Ngô Nhĩ, ở Tân Cương.
Đạo luật chính sách nhân quyền của người Duy Ngô Nhĩ năm 2020 lên án Đảng Cộng sản Trung Quốc đối xử bất công với người Duy Ngô Nhĩ, và đạo luật yêu cầu Bộ Ngoại giao phải tiến hành đánh giá chi tiết về các vi phạm nhân quyền xảy ra ở Tân Cương và đệ trình lên Quốc hội. Dự luật đã thông qua kết quả bỏ phiếu tại Hạ viện 413-1.
Mặc dù dự luật được thông qua đa số ở 2 viện, Trump vẫn chưa cho biết liệu ông sẽ ký hay không, một chủ đề khác có thể được đưa ra tại cuộc họp báo Thứ Sáu.
Ví dụ, nếu Trump ký dự luật Duy Ngô Nhĩ vào thứ Sáu, nhưng không thực hiện các bước chính thức để thu hồi tình trạng tại Hong Kong, thì điều này có thể sẽ được xem là một cách tiếp cận thận trọng hơn và được các nhà đầu tư hoan nghênh.
Một vấn đề tiềm năng khác mà Trump có thể nêu ra hôm thứ Sáu là tranh chấp biên giới đang diễn ra giữa Trung Quốc và Ấn Độ, mà Trump đã đề nghị hòa giải. Hôm thứ Năm, Trump cho biết ông đã nói chuyện với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi về tranh chấp. “Ông có tâm trạng không tốt”, Trump nói về Modi.
Có những yếu tố khác mà Trump được cho là đang cân nhắc liên quan đến Trung Quốc, điều quan trọng hơn bất kỳ quan điểm chính sách nào. Một là làn sóng công khai chống đối Trung Quốc đang gia tăng ở Hoa Kỳ.
Chiến dịch tái tranh cử của ông Trump đang cố gắng tận dụng số lượng người Hoa Kỳ ngày càng tăng, những người nói rằng họ có quan điểm bất lợi về Bắc Kinh.
Khi chiến dịch tái tranh cử của Trump cố gắng khắc họa đối thủ của mình là “mềm mỏng” với Trung Quốc, thì ngược lại, Trump cần phải tỏ ra cứng rắn với Trung Quốc. Cho đến nay, điều này đã đạt được chủ yếu thông qua các bài đăng trên twitter.
Minh Phượng (Theo CNBC)
