Cuộc gặp đồng minh chiến lược Mỹ – Nhật
Nhật hoàng Naruhito và Hoàng hậu Masako sáng nay tiếp đón Tổng thống Mỹ Donald Trump và Đệ nhất phu nhân Melania tại Cung điện Hoàng gia ở trung tâm thủ đô Tokyo. Chính phủ Nhật quyết định để Trump là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên gặp tân Nhật hoàng nhằm thể hiện sự khăng khít trong liên minh hai nước.
Tổng thống Trump và Nhật hoàng Naruhito trong lễ đón sáng 27/5 (Ảnh: AFP).
Với Trump, chuyến thăm Nhật mang lại bầu không khí dễ chịu hơn tại thủ đô Washington, nơi đang có những cuộc thảo luận về việc luận tội ông, cũng như đối đầu gay gắt giữa ông chủ Nhà Trắng với các nghị sĩ đảng Dân chủ. Đây cũng là cơ hội để ông củng cố mối quan hệ cá nhân với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, cũng như giải quyết vấn đề thương mại giữa hai nước.
Dù các quan chức Nhật khẳng định niềm vinh dự được là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên gặp tân Nhật hoàng có thể được dành cho bất kỳ Tổng thống Mỹ nào, giới quan sát đánh giá đây là một phần trong nỗ lực lấy lòng Trump của Thủ tướng Abe.
Tại Tokyo, Tổng thống Mỹ đã theo dõi một trận đấu sumo và trao cúp cho nhà vô địch hôm 26/5, sau đó sẽ tham gia tiệc chiêu đãi của hoàng gia Nhật Bản tối 27/5 và dự kiến thăm khu trục hạm trực thăng JS Kaga, tàu chiến lớn nhất trong biên chế Nhật Bản.
Tổng thống Trump và Thủ tướng Abe trước cuộc gặp ngày 27/5 (Ảnh: AFP).
Thủ tướng Abe đã thành công trong việc trở thành người bạn quốc tế thân thiết nhất của Trump từ khi ông lên nắm quyền. Trong lúc các đồng minh châu Âu và Canada ngày càng đánh mất vị thế và liên tục bị ông chủ Nhà Trắng phê phán, Thủ tướng Abe đã gặp và điện đàm với Tổng thống Mỹ hơn 40 lần, cùng hai lần được mời tới khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của Trump.
Tuy nhiên, thành quả của những nỗ lực này vẫn không thực sự rõ ràng. Trump vẫn coi Nhật Bản là đối thủ kinh tế, ra lệnh áp thuế với kim loại xuất khẩu và đe dọa tăng thuế với ngành xe hơi của Tokyo. Các hoạt động ngoại giao gần đây của Trump với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un cũng khiến nhiều quan chức Nhật lo ngại sâu sắc.
Kinh tế và căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên sẽ là những chủ đề chính trong cuộc gặp giữa Trump và Abe. Lãnh đạo Nhật đã chơi golf cùng ông chủ Nhà Trắng trước ngày họp song phương với hy vọng thu hẹp bất đồng, giảm căng thẳng thương mại và bảo đảm Washington sẽ duy trì cách tiếp cận cứng rắn nhằm vào Bình Nhưỡng.
Thủ tướng Abe thường xuyên hối thúc Tổng thống Trump duy trì sức ép với Triều Tiên, đặc biệt trong vấn đề công dân Nhật bị Bình Nhưỡng bắt cóc cách đây hàng chục năm. Dù Nhật Bản không phản đối các nỗ lực ngoại giao của Trump, vẫn có nhiều lo ngại về khả năng Washington rút lực lượng đồn trú khỏi khu vực Đông Bắc Á để tạo điều kiện cho thỏa thuận hạt nhân với Bình Nhưỡng.
Thương mại song phương cũng là vấn đề nóng bỏng của Thủ tướng Abe. Tổng thống Trump sớm rút Mỹ khỏi Hiệp định Đối tác Kinh tế Xuyên Thái Bình Dương (TPP), trong khi Nhật lại ủng hộ chương trình này nhằm đối trọng với Trung Quốc. Ông chủ Nhà Trắng sau đó tỏ ra ủng hộ biện pháp đàm phán các thỏa thuận kinh tế song phương.
Trump tuần trước quyết định hoãn áp thuế với ngành xe hơi trong 6 tháng để đàm phán thương mại song phương với Nhật. Thời hạn này được đánh giá là quá ngắn, khiến hai nước khó đạt được thỏa thuận làm vừa lòng Tổng thống Mỹ.
Ông chủ Nhà Trắng cũng duy trì thuế với các mặt hàng thép và nhôm của Nhật Bản, bất chấp sự phản đối của Thủ tướng Abe. Trump liên tục yêu cầu cắt giảm thâm hụt thương mại 68 tỷ USD với Tokyo, đồng thời vẫn duy trì quan điểm coi Nhật là đối thủ kinh tế.
“Tôi không nghĩ mục đích của chuyến thăm này là tập trung vào vấn đề thương mại, mà là màn ra mắt với tân Nhật hoàng. Nó là sự kiện chào mừng triều đại Lệnh Hòa, cũng là cơ hội để chào mừng quan hệ đồng minh giữa hai nước“, quan chức Mỹ giấu tên cho biết trước khi Trump tới Nhật Bản.
Dù hai lãnh đạo đều có những nỗ lực nhằm tăng cường quan hệ cá nhân và mối gắn kết đồng minh, giới quan sát cho rằng Washington và Tokyo khó lòng giải quyết những bất đồng này chỉ trong chuyến thăm kéo dài 4 ngày của Trump.
Minh Vương
