Australia hủy bỏ thỏa thuận Vành đai và Con đường của bang Victoria với Trung Quốc
Australia hôm thứ Tư (21/4) thông báo sẽ thu hồi thỏa thuận của chính phủ bang về việc tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc, vì cho rằng điều này không phù hợp với chính sách đối ngoại của quốc gia.
Năm ngoái, Canberra đã ban hành luật mới được nhiều người coi là nhắm vào Trung Quốc, cho phép nước này hủy bỏ bất kỳ thỏa thuận nào giữa các cơ quan nhà nước và nước ngoài được coi là đe dọa lợi ích quốc gia.
Ngoại trưởng Marise Payne hôm thứ Tư cho biết chính phủ liên bang sẽ vượt cấp quyết định của chính quyền bang Victoria về việc đăng ký tham gia BRI – một mạng lưới đầu tư rộng lớn mà các nhà chỉ trích cho rằng đang che đậy cho việc Bắc Kinh tạo ra đòn bẩy tài chính và địa chính trị.
Payne cho biết hai văn kiện được ký lần lượt vào năm 2018 và 2019 – một biên bản ghi nhớ và thỏa thuận khung – nằm trong số bốn văn kiện mà bà sẽ hủy bỏ dưới quyền lực mới. Bà nói: “Tôi coi bốn thỏa thuận này là không phù hợp với chính sách đối ngoại của Australia hoặc bất lợi cho quan hệ đối ngoại của chúng tôi”.
Thông báo được đưa ra vào thời điểm quan hệ giữa Bắc Kinh và Canberra đang xấu đi, với việc hai chính phủ đang gặp khó khăn về thương mại và tranh giành ảnh hưởng ở Thái Bình Dương.
Australia đã khiến Trung Quốc tức giận khi kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của đại dịch COVID-19, vốn bùng phát ở thành phố Vũ Hán của Trung Quốc, và động thái mới nhất của họ có khả năng làm gia tăng căng thẳng.
Payne cũng cho biết bà sẽ thu hồi biên bản ghi nhớ năm 2004 giữa bộ giáo dục Victoria và Iran, cũng như thỏa thuận hợp tác khoa học mà bộ đã ký với Syria năm 1999. Các thỏa thuận BRI được ký kết sau khi Victoria đưa ra chiến lược 10 năm “đầy tham vọng” nhằm tăng cường quan hệ với Trung Quốc, nhưng chỉ cung cấp “khuôn khổ hợp tác trong tương lai” và không có ràng buộc về mặt pháp lý. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng Canberra sẽ can thiệp sau khi Thủ tướng Scott Morrison lên tiếng phản đối kế hoạch này. Theo hiến pháp của Australia, chính phủ liên bang chịu trách nhiệm về các vấn đề đối ngoại và quốc phòng. Các bang thường cung cấp các dịch vụ như y tế và giáo dục nhưng trên thực tế thường xuyên có sự chồng chéo. Một phát ngôn viên của chính phủ Victoria nói với đài truyền hình quốc gia ABC: “Đạo luật Quan hệ Đối ngoại hoàn toàn là vấn đề của chính phủ Khối thịnh vượng chung”. Luật mới áp dụng cho các tổ chức được nhà nước tài trợ nhưng không bao gồm các giao dịch thương mại.
Hồng Anh
