Ireland xem xét chuyển thuế doanh nghiệp vào quỹ tài sản có chủ quyền mới
Ireland đang xem xét chuyển một số khoản thu nhập thuế mà họ nhận được từ nhiều công ty đa quốc gia có trụ sở tại quốc gia này vào một quỹ tài sản có chủ quyền mới.
Động thái này sẽ là một nỗ lực nhằm củng cố tài chính công trong tương lai – khi thu nhập hàng năm có thể kém hơn so với hiện tại.
Một thư kiến nghị sẽ được đệ trình lên Quốc hội Ireland vào thứ Tư bởi Bộ trưởng Tài chính Michael McGrath, trong đó xem xét các lợi ích của việc thiết lập một “phương tiện tiết kiệm công dài hạn mới có được từ các khoản thu nhập bất ngờ”.
Các báo cáo trước đây đã đề xuất quỹ mới sẽ được sử dụng để tiếp tục trả nợ cũng như chi trả lương hưu và chăm sóc sức khỏe.
Biên lai thuế doanh nghiệp của Ireland đã tăng vọt trong thập kỷ qua và đạt mức cao kỷ lục kể từ sau đại dịch, tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái vào năm 2021 và tăng thêm 48% vào năm 2022 lên mức kỷ lục 22,6 tỷ euro (24,8 tỷ đô la).
Khoản tiền đó đến từ những gã khổng lồ công nghệ bao gồm Alphabet, Meta, Intel, LinkedIn và Amazon, cùng với các công ty như Pfizer và Johnson & Johnson.
Các lĩnh vực do đa quốc gia thống trị hiện chiếm hơn một nửa GDP và khoảng một phần tư doanh thu thuế ở quốc gia chỉ hơn 5 triệu dân này, với nhiều công ty bị thu hút bởi mức thuế doanh nghiệp thấp 12,5%.
Thặng dư của chính phủ Ireland là 8 tỷ euro vào năm ngoái mặc dù chi tiêu cho các gói hỗ trợ năng lượng và các biện pháp khác là 1,6% GDP. Ireland là một trong số ít quốc gia EU ghi nhận thặng dư.
Chính phủ dự kiến con số này sẽ tăng hơn nữa trong những năm tới, với tổng thặng dư là 65 tỷ euro trong 4 năm và có khả năng đạt 6,3% tổng thu nhập quốc gia — GDP cộng với tất cả các khoản thu ròng — vào năm 2026.
Ireland cũng ghi nhận tỷ lệ nợ trên GDP giảm trong thập kỷ qua kể từ khi đạt mức cao kỷ lục sau năm 2008.
Tỷ lệ thất nghiệp hiện nay ở quốc gia này ở mức thấp kỷ lục. Tuy nhiên, những thách thức vẫn tiếp diễn xung quanh việc nâng cấp cơ sở hạ tầng và tình trạng thiếu nhà ở kinh niên.
Ricardo Amaro, nhà kinh tế cấp cao trong nhóm khu vực đồng euro tại Oxford Economics, lưu ý rằng dự báo của chính phủ về thặng dư tài khóa trên 6% thu nhập quốc gia vào năm 2026 “dựa trên giả định không có cú sốc lớn nào đối với việc thu thuế doanh nghiệp”.
Ông nói với CNBC: “Vấn đề là phần lớn doanh thu này có bản chất rất khó đoán và tập trung cao vào một số ít công ty đa quốc gia”.
Do đó, một quỹ tài sản có chủ quyền nhằm mục đích giữ số tiền đó để đầu tư dài hạn thay vì chi tiêu hàng ngày có thể là một “công cụ hữu ích”.
Amaro cho biết: “Rủi ro là các khoản đóng góp cho quỹ trở nên quá phụ thuộc vào quyết định của các chính trị gia, và cuối cùng trở nên quá nhỏ so với quy mô của các khoản thu thuế doanh nghiệp. Theo nghĩa đó, có khả năng quy tắc chi tiêu hiện có – vốn giới hạn mức tăng chi tiêu hàng năm lên 5% – vẫn là công cụ chính trong khuôn khổ tài chính của Ireland”.
Thúy Anh
