Mỹ chuẩn bị gửi tối hậu thư cho Mexico để mở cửa thị trường năng lượng
Chính quyền Biden có kế hoạch gửi cho Mexico một thông điệp “hành động ngay bây giờ hoặc phải đối mặt với hậu quả” trong những tuần tới nhằm nỗ lực phá vỡ thế bế tắc trong tranh cãi về vấn đề năng lượng khi lưỡng đảng ngày càng kêu gọi Mỹ cứng rắn hơn với nước láng giềng phía nam.
Động thái này sẽ thể hiện sự leo thang đáng kể trong căng thẳng giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Mexico, ông Andres Manuel Lopez Obrador.
Quyết định của ông Obrador rút lại các cải cách nhằm mở cửa thị trường năng lượng và dầu mỏ của Mexico cho các đối thủ cạnh tranh bên ngoài đã gây ra tranh cãi thương mại.
Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) dự kiến sẽ đưa ra những gì được mô tả là “đề nghị cuối cùng” cho các nhà đàm phán Mexico để mở cửa thị trường và đồng ý tăng cường giám sát, theo ba nguồn quen thuộc với các cuộc đàm phán nói với Reuters. Nếu không, Mỹ sẽ yêu cầu một hội đồng giải quyết tranh chấp độc lập theo Thỏa thuận Mỹ-Mexico-Canada, (USMCA).
Mỹ và Canada đã yêu cầu đàm phán giải quyết tranh chấp với Mexico vào tháng 7, tức là 250 ngày trước. Theo các quy tắc của USMCA, sau 75 ngày mà không có giải pháp, họ có thể tự do yêu cầu một hội đồng giải quyết tranh chấp, một bên thứ ba đưa ra phán quyết về vụ việc.
Tại một sự kiện hôm thứ Hai, Bộ trưởng Kinh tế Mexico Raquel Buenrostro cho biết Mỹ có quyền triệu tập một ban hội thẩm kể từ ngày 3 tháng 10.
Nếu ban hội thẩm ra phán quyết chống lại Mexico và họ không thực hiện hành động khắc phục, Washington và Ottawa cuối cùng có thể áp đặt hàng tỷ đô la thuế quan trả đũa đối với hàng hóa Mexico.
Nhà Trắng đã hy vọng tránh leo thang căng thẳng thương mại với Mexico khi họ tìm kiếm sự giúp đỡ về vấn đề nhập cư và buôn bán ma túy. Nhưng nhiều tháng đàm phán đã đạt được rất ít tiến triển và chính quyền không còn lựa chọn nào ôn hòa hơn.
Rủi ro gia tăng trong cuộc tranh cãi này gây bất lợi cho Biden, người dự kiến sẽ khởi động cuộc tái tranh cử trong những tuần tới và sẽ phải đối mặt với sự chỉ trích của Đảng Cộng hòa về cách xử lý vấn đề nhập cư và buôn bán ma túy. Biden cần sự giúp đỡ của Mexico để kiểm soát biên giới sau khi các hạn chế thời COVID-19 được dỡ bỏ vào ngày 11 tháng 5.
Một quan chức Mỹ thừa nhận sự thất vọng ngày càng tăng với sự thiếu tiến triển trong các cuộc thảo luận. Người này nói: “Chúng tôi muốn thấy tiến triển rõ ràng về vấn đề này và giải quyết những lo ngại mà các nhóm đàm phán của chúng tôi đã nêu ra”.
Người phát ngôn của USTR đã từ chối bình luận về các cuộc tham vấn năng lượng với Mexico, nhưng Đại diện Thương mại Katherine Tai đã ám chỉ về khả năng leo thang trong phiên điều trần của Ủy ban Tài chính Thượng viện hôm thứ Năm khi được hỏi về các cuộc đàm phán.
Các công ty dầu mỏ của Mỹ, chẳng hạn như Chevron và Marathon Oil cùng với các công ty năng lượng mặt trời và năng lượng gió, đã phải vật lộn để xin giấy phép hoạt động ở Mexico trong những năm gần đây. Buenrostro của Mexico cho biết những thách thức trong việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và kết nối các dự án đó với lưới điện là mấu chốt của vấn đề.
Theo dữ liệu của chính phủ, nhập khẩu của Mỹ từ Mexico đạt tổng cộng 455 tỷ đô la vào năm 2022 so với xuất khẩu hơn 324 tỷ đô la, dẫn đến mức thâm hụt thương mại kỷ lục của Mỹ là 130,5 tỷ đô la.
Huy Hoàng
