Trò chơi “mèo vờn chuột” của người dùng và nhà kiểm duyệt Internet Trung Quốc
Người dùng Internet Trung Quốc và các cơ quan kiểm duyệt của chính phủ đang chơi “trò mèo vờn chuột” để kiểm soát thông tin xung quanh các cuộc biểu tình chống lại chính sách “zero COVID” của đất nước.
Các cuộc biểu tình bắt đầu ở Urumqi, thủ phủ của khu vực Tân Cương xa xôi phía tây, vào thứ Sáu sau cái chết của 10 người trong một vụ cháy chung cư trước khi lan sang các thành phố lớn vào cuối tuần bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải, Nam Kinh, Vũ Hán và Thành Đô.
Các cuộc biểu tình ở Urumqi nổ ra sau khi đoạn video được đăng trên mạng xã hội cho thấy xe cứu hỏa phun nước từ khoảng cách quá xa để tiếp cận tòa nhà chung cư, với những người dùng internet cho rằng chính quyền không thể đến gần hơn do rào chắn phong tỏa COVID-19 và những chiếc xe bị người dân bỏ lại do phải đi cách ly.
Các video và hình ảnh về các cuộc biểu tình nhanh chóng lan truyền trên các nền tảng truyền thông xã hội của Trung Quốc như WeChat và Weibo, nơi chúng nhận được hàng chục nghìn lượt xem trước khi bị cơ quan kiểm duyệt của chính phủ xóa.
Các hành động thách thức được chia sẻ trên mạng bao gồm cảnh người dân phá bỏ rào chắn, kêu gọi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từ chức và giơ cao những mảnh giấy trắng như một biểu tượng phản đối.
Đến thứ Hai, các mạng xã hội Trung Quốc dường như đã loại bỏ các tìm kiếm về các điểm nóng biểu tình như “Tân Cương” và “Bắc Kinh”, trong khi các bài đăng có cụm từ xiên xẹo như “Tôi đã thấy rồi” – ám chỉ một người dùng Internet đã xem một bài đăng bị xóa gần đây – cũng bị xóa.
Nhiều bài đăng ghi lại các cuộc biểu tình đã vượt qua Bức tường lửa vĩ đại của Trung Quốc với sự trợ giúp của các mạng riêng ảo (VPN) và đã được chia sẻ trên các nền tảng phổ biến của phương Tây như Twitter và Instagram, vốn đã chính thức bị cấm ở Trung Quốc.
Stevie Zhang, phó tổng biên tập của First Draft News, một tổ chức phi chính phủ chống lại thông tin sai lệch trực tuyến, nói với Al Jazeera: “Bắc Kinh dường như đang sử dụng cùng một chiến thuật kiểm duyệt mạng xã hội Trung Quốc dựa trên các từ khóa – tuy nhiên, lượng thông tin lọt qua Bức tường lửa vĩ đại chắc chắn rất đáng chú ý”.
Zhang cho biết người dùng internet đã trốn tránh sự kiểm duyệt bằng cách chụp ảnh màn hình các bài đăng trước khi chúng bị xóa và sau đó chia sẻ chúng với nhau hoặc đăng chúng lên mạng xã hội phương Tây. Trong một số trường hợp, các bài đăng đã quay trở lại Trung Quốc thông qua ảnh chụp màn hình Twitter.
Zhang cho biết những người dùng khác đã sử dụng các cụm từ dường như không liên quan và không bị kiểm duyệt để bày tỏ cảm xúc của họ, sử dụng từ “tốt”, “rất tốt”, hoặc “chiến thắng” như một cách châm biếm.
Việc sử dụng uyển ngữ là một chiến thuật phổ biến của cư dân mạng Trung Quốc để trốn tránh sự kiểm duyệt của chính phủ, với các từ viết tắt và từ đồng âm thường thay thế cho các từ bị cấm.
Trung Quốc là quốc gia cuối cùng trên thế giới tuân thủ chính sách “zero COVID” nhằm dập tắt sự bùng phát của vi rút bằng hầu hết mọi giá. Chiến lược dựa vào phong tỏa, kiểm soát biên giới và xét nghiệm hàng loạt, đã giữ cho các ca nhiễm và tử vong ở mức thấp so với các nơi khác, nhưng gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế và xã hội.
Duy Anh
