Tổng thống Trump đàm phám mềm mỏng nhưng không thỏa hiệp
“Đôi khi bạn quay lưng bỏ đi, và đây chỉ là một trong những lần như thế,” ông Trump nói trong buổi họp báo thông báo thỏa thuận với Triều Tiên đã không đi đến hồi kết hôm 28/2. “Nhưng đây là một cái quay lưng đầy hữu nghị”, ông nói thêm.
Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Kim Jong Un bắt tay nhau tại Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2 tại Hà Nội (27,28 tháng 2 năm 2019). Ảnh: Facebook White House.
Hội nghị Hà Nội kết thúc chóng vánh mà không đạt thỏa thuận là điều bất ngờ với nhiều người, nhất là sau màn chào hỏi và những cử chỉ thân thiện trong suốt buổi tối 27 và sáng 28, khi hai nhà lãnh đạo gặp mặt một-một. Chính Chủ tịch Kim đã khẳng định trước các nhà báo: “nếu không muốn phi hạt nhân hóa thì tôi đã không ở đây”, còn Tổng thống Trump thì cho rằng có “mối quan hệ rất tốt đẹp với Chủ tịch Kim”, đồng thời hứa hẹn Triều Tiên có tiềm năng phát triển trở thành một cường quốc kinh tế chỉ cần sự trợ giúp “đúng lúc, đúng chỗ” và hứa sẽ giúp ông Kim khiến điều đó sớm xảy ra.
Trump trắng tay, Kim nâng cao vị thế?
Nhiều người nhận định rằng với việc ra về mà không có thỏa thuận, ông Trump đã phí mất 2 ngày thượng đỉnh mà không đạt được gì, trong khi lại tạo ra một sân khấu chính trị quốc tế cho Kim Jong Un để nước này thị uy trước thế giới. Nhưng nhìn từ một góc độ khác, tất cả các biện pháp chế tài của Mỹ và của quốc tế (do Mỹ vận động) áp đặt lên Triều Tiên vẫn còn y nguyên và với nền kinh tế bị cấm vận, Kim Jong Un mới là người sẽ sớm phải tìm cách ‘cầu cạnh’ Mỹ để giải tỏa kìm kẹp.
Ông Trump có ra về trắng tay hay không? Có lẽ là không. Về mặt kinh tế, ông đem về nhiều hợp đồng trị giá 21 tỷ USD cho người Mỹ. Hội nghị lần này cũng giúp ông hiểu rõ về Kim Jong Un cũng như chính quyền Bình Nhưỡng để có những tính toán phù hợp cho tương lai. Ông đã nhận được cam kết từ miệng Kim Jong Un rằng Triều Tiên sẽ ngừng hoàn toàn các vụ thử bom hạt nhân cũng như tên lửa đạn đạo tầm xa – mục tiêu chính mà ông đặt ra cho thượng đỉnh lần này.
Việc hai bên không thống nhất được ý kiến và bỏ đi là bình thường. Trong lịch sử Hoa Kỳ cũng có trường hợp các Tổng thống quay lưng khỏi cuộc đàm phán khi yêu cầu của mình không được đồng ý.
Tháng 10/1986, tại đỉnh của cuộc chiến tranh lạnh với Liên Xô, Tổng thống Mỹ Ronald Reagan đã quay lưng khỏi một thỏa thuận giảm nhiệt với Mikhail Gorbachev tại Iceland – một việc mà ông cũng bị truyền thông lúc đó chỉ trích thậm tệ. Trong thỏa thuận lúc đó, hai bên đã đồng ý giảm kho vũ khí hạt nhân để xuống thang cuộc chạy đua vũ trang khốc liệt và căng thẳng. Tuy nhiên, Gorbachev ra thêm điều kiện là ông ta chỉ làm như thế nếu ông Reagan dừng phát triển “Star Wars” – hệ thống phòng thủ tên lửa không gian. Reagan trả lời ông đã hứa với nhân dân Hoa Kỳ sẽ không bao giờ từ bỏ chương trình đó và quay lưng bỏ đi.
Reagan cũng trở về Mỹ tay trắng. Đó có phải là một thất bại không? Lúc đó rất nhiều người đã nghĩ như vậy. Truyền thông Mỹ gọi ông là “thằng đần”, “bị chơi bởi một Gorbachev khôn ngoan”, và “đã đẩy nước Mỹ vào bờ vực chiến tranh nguy hiểm”.
Việc quay lưng bỏ đi của ông Trump cho thấy sự nhất quán trong phong cách đàm phán của ông Trump. Bất chấp những lời lẽ ngoại giao ngọt nhạt như thế nào, khi không đạt được tiêu chuẩn của mình, ông sẵn sàng ra về trắng tay còn hơn là ký một thỏa thuận tồi. “Bạn phải luôn luôn sẵn sàng quay lưng, tôi có thể đã ký hiệp ước đó và các vị sẽ nói ‘ồ thật là một thỏa thuận tồi, ông làm một việc thật kém cỏi”, ông Trump nói trong buổi họp báo tại Việt Nam.
Nhưng cuộc gặp với Kim Jong Un không phải là vô nghĩa. Dù không có thỏa thuận nhưng 2 bên ra về với không khí hữu nghị ấm áp, không ai tức giận. Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Sarah Sanders đã đăng lên mạng xã hội Instagram tấm ảnh Kim Jong Un tươi cười và dường như bắt tay Tổng thống Trump sau cuộc họp mà 2 bên không đi đến được tiếng nói chung.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định cơ hội vẫn còn và cả Mỹ và Bắc Hàn sẽ tiếp tục làm việc để hiểu nhau hơn và để từ từ gỡ bỏ vấn đề hạt nhân vô cùng phức tạp, nan giải này.
Minh Đường
