Tương lai quan hệ thương mại Trung Quốc-EU

Các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) tổ chức hội nghị thượng đỉnh vào thứ Sáu, trong bối cảnh mối quan hệ thương mại rộng lớn và đang phát triển của họ có nguy cơ bị lu mờ bởi những khác biệt về Nga và những căng thẳng địa chính trị khác.

Theo EU, tại hội nghị thượng đỉnh EU-Trung Quốc, Bắc Kinh được cho là sẽ phải đối mặt với áp lực từ một trong những đối tác thương mại hàng đầu về cuộc chiến ở Ukraine, vốn sẽ là trọng tâm chính của các cuộc đàm phán. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường cũng sẽ thảo luận về quan hệ kinh doanh, nhân quyền và biến đổi khí hậu với Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel và Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula Von der Leyen.

Quan điểm khác biệt về cuộc khủng hoảng Nga-Ukraine trái ngược với mối quan hệ kinh tế của Trung Quốc và châu Âu, vốn đã trở nên sâu sắc hơn trong đại dịch.

Dưới đây là trọng tâm những điểm được thảo luận trong hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-EU:

Nội dung cuộc họp

Trung Quốc đã bỏ phiếu trắng về một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc để việc lên án cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine vào tháng 2/2022, điều khiến nhiều người ở phương Tây lo lắng.

Reinhard Butikofer, trưởng phái đoàn của Nghị viện châu Âu về quan hệ với Trung Quốc, nói với các phóng viên trước thềm hội nghị thượng đỉnh: “Cách thức mà Trung Quốc xử lý cuộc xung đột này sẽ ảnh hưởng đến tương lai tổng thể của mối quan hệ EU-Trung Quốc”.

Trong một tuyên bố, các nhà lãnh đạo EU cho biết họ sẽ tập trung vào “sự tham gia của cộng đồng quốc tế để hỗ trợ Ukraine, cuộc khủng hoảng nhân đạo do cuộc xâm lược của Nga tạo ra, bản chất gây bất ổn cho trật tự quốc tế và tác động toàn cầu vốn có của nó”.

Trung Quốc đã thừa nhận căng thẳng trong phòng họp, nhưng bác bỏ mọi khẳng định về hành vi sai trái.

Từ lâu, Trung Quốc đã tìm cách chia rẽ quan hệ giữa Mỹ và EU, với các quan chức và truyền thông nhà nước thường nhắc đến tầm quan trọng của EU để có “quyền tự chủ chiến lược” trong quan hệ với Washington.

Một đối tác thương mại hàng đầu

Bất chấp sức ép, Trung Quốc và EU phụ thuộc lớn vào nhau, với hàng trăm tỷ đô la thương mại mỗi năm.

Theo văn phòng thống kê Eurostat của EU, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ vào năm 2020 để trở thành đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của châu Âu, với tổng giá trị thương mại đạt 588 tỷ euro (650 tỷ USD).

Năm 2021, xu hướng này vẫn tiếp tục: Tổng thương mại hàng hóa Trung Quốc-EU đạt 695,5 tỷ Euro (tương đương 777 tỷ USD), so với 631,4 tỷ Euro (704 tỷ USD) trong thương mại Mỹ-EU.

Theo Eurostat, Trung Quốc là nguồn nhập khẩu số một của EU và là điểm đến lớn thứ ba của hàng hóa xuất khẩu của EU, sau Mỹ và Anh.

Các mặt hàng thương mại chính

Ô tô, máy móc và thiết bị viễn thông là một số mặt hàng được giao dịch nhiều nhất giữa châu Âu và Trung Quốc.

Đối với châu Âu, ô tô và linh kiện xe cộ cho đến nay là những mặt hàng xuất khẩu nóng nhất, trong khi thiết bị điện và hàng không cũng rất phổ biến.

Trong khi đó, xe nôi, máy xử lý dữ liệu, đồ nội thất và các mặt hàng gia dụng khác nằm trong số những mặt hàng bán lớn của Trung Quốc vào châu Âu. Nhiều sản phẩm được nhập khẩu vào Hà Lan, nơi có cảng lớn nhất châu Âu ở Rotterdam.

Các nhà xuất khẩu hàng đầu của khu vực sang Trung Quốc là Đức – chỉ riêng nước này đã chiếm 104,7 tỷ euro (116,5 tỷ USD) hàng hóa được vận chuyển đến Trung Quốc – tiếp theo là Pháp và Hà Lan.

Tuy nhiên, hiện tại, căng thẳng đang ở mức cao đối với một quốc gia EU nhỏ hơn, như Litva.

Hiện cũng có rất ít hy vọng về sự hồi sinh của một thỏa thuận đầu tư theo kế hoạch Trung Quốc-EU, vốn trước đó đã bị gác lại do các lệnh trừng phạt của Bắc Kinh đối với các thành viên Nghị viện châu Âu do lập trường của họ đối với Tân Cương.

Theo các nhà phân tích của Eurasia Group, trong bối cảnh có nhiều vấn đề nghiêm trọng phủ bóng, đó không phải là khởi đầu tốt.

Quang Trung