Tại sao thông tin sai lệch về chiến tranh Ukraine khó kiểm soát?

Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đang diễn ra cả theo hình thức trực tuyến, không giống như bất kỳ cuộc chiến nào khác trong lịch sử, với các luồng thông tin theo thời gian thực trên các nền tảng xã hội như Twitter, Facebook và TikTok. Tuy nhiên, một loạt thông tin sai lệch đặc biệt khó loại bỏ tận gốc – tạo ra một màn sương chiến tranh kỹ thuật số.

Ví dụ, trong những tuần gần đây, các clip từ trò chơi điện tử và các hình ảnh từ các cuộc chiến tranh cũ được trình bày dưới dạng góc nhìn từ tiền tuyến của Ukraine đã lan truyền cùng với các hình ảnh hợp pháp. Những video đau lòng về những gia đình bị chia cắt đã được chia sẻ hàng nghìn lần, sau đó bị lật tẩy. Và các tài khoản chính phủ chính thức từ Ukraine và Nga đều đã đưa ra những tuyên bố vô căn cứ hoặc gây hiểu lầm, điều này nhanh chóng bị khuếch đại trên mạng.

Không giống như đại dịch Covid-19 đang diễn ra, khi nhiều tuyên bố sai sự thật được lan truyền dựa trên văn bản, phần lớn thông tin sai lệch về cuộc chiến ở Ukraine dưới dạng hình ảnh và video. Và những định dạng trực quan đó khó hơn và tốn nhiều thời gian hơn cho cả hệ thống tự động và những người kiểm soát đánh giá và sửa lỗi, chưa nói gì đến người dùng mạng xã hội hàng ngày.

Để kiểm tra một hình ảnh hoặc video, những người kiểm tra tính xác thực thường bắt đầu bằng cách tìm kiếm trên web để xem liệu nó đã được đăng trước đó hay chưa. Nếu nó có vẻ là các hình ảnh gần đây, họ có thể sử dụng các công cụ để thực hiện những việc như phân tích bóng hoặc so sánh địa hình được hiển thị với hình ảnh vệ tinh để xác nhận xem nó có thực sự được chụp ở vị trí mà nó muốn hiển thị hay không.

Trong một ví dụ gần đây, một video quay cảnh những người lính Ukraine nói lời tạm biệt đầy tình cảm với gia đình của họ đã được xem hàng nghìn lần trên Instagram và được chia sẻ trên nhiều trang Facebook khác nhau. Tuy nhiên, AFP Fact Check phát hiện ra rằng đoạn video là từ năm 2018 và cho thấy những người lính thủy quân lục chiến Mỹ đang trở về nhà với gia đình của họ. Instagram và một số trang trên Facebook kể từ đó đã gắn nhãn trên video cảnh báo người dùng rằng đó là “thông tin sai lệch một phần”, nhưng đoạn xuất hiện trên các trang Facebook khác lại không được gắn nhãn đó.

Các nền tảng truyền thông xã hội lớn đã thực hiện các bước để cung cấp cho người dùng bối cảnh xung quanh nội dung liên quan đến Ukraine mà họ xem. Chẳng hạn, các nền tảng thuộc sở hữu của Twitter và Meta, Instagram và Facebook, đã bắt đầu xóa hoặc gắn nhãn và hạ cấp nội dung được đăng tải bởi hoặc liên kết với các phương tiện truyền thông do nhà nước Nga kiểm soát, bao gồm cả mạng truyền hình Russia Today.

Đầu tháng này, TikTok cho biết họ sẽ thử nghiệm một nỗ lực tương tự để gắn nhãn “một số tài khoản truyền thông do nhà nước kiểm soát”.

Twitter và Meta cũng cho biết họ đang làm việc để thực thi các chính sách của mình liên quan đến hành vi phối hợp không xác thực – ám chỉ những kẻ xấu sử dụng mạng lưới tài khoản giả mạo để phát tán thông tin sai sự thật trực tuyến – cho hoạt động tiềm năng liên quan đến Ukraine. Meta gần đây đã trình bày chi tiết một mạng lưới thông tin sai lệch thân Nga mà họ đã xóa bỏ, bao gồm hồ sơ người dùng giả hoàn chỉnh với ảnh hồ sơ do AI tạo và các trang web giả mạo, như các hãng tin tức độc lập để truyền bá tuyên truyền chống Ukraine.

Thảo Anh