Bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn thông qua Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi)

Đặt trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế, để bảo vệ tốt hơn nữa quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng cũng như các tổ chức, cá nhân kinh doanh, Bộ Công Thương đã đề nghị xây dựng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (BVQLNTD) (sửa đổi) và được các cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân – Phó trưởng Ban thường trực Ban soạn thảo dự án Luật BVQLNTD (sửa đổi) cho biết sau hơn 10 năm thực thi, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật BVQLNTD cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Đặc biệt bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng, sự phát triển kinh tế đã làm xuất hiện nhiều hình thức kinh doanh, tiêu dùng mới, nhất là các giao dịch trên môi trường điện tử, các giao dịch xuyên biên giới, các dịch vụ chia sẻ trên nền tảng công nghệ số…Điều này dẫn đến việc thi hành Luật BVQLNTD đã phát sinh nhiều vướng mắc, bất cập và một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn.

Trước thực trạng trên, Bộ Công Thương đã thực hiện thủ tục đề nghị xây dựng Luật BVQLNTD (sửa đổi) và đã được các cấp có thẩm quyền xem xét phê duyệt. Bộ cũng đã tổ chức lấy ý kiến góp ý Dự án Luật BVQLNTD (sửa đổi) nhằm kiến tạo các khung khổ, nền tảng cơ bản vững chắc để tiếp tục tạo dựng sự phát triển của công tác BVQLNTD tại Việt Nam.

Quá trình xây dựng Luật BVQLNTD (sửa đổi) dựa trên 7 nhóm chính sách gồm: hoàn thiện các quy định về hàng hóa có khuyết tật và thu hồi hàng hóa có khuyết tật; hoàn thiện các quy định về hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung; hoàn thiện các quy định liên quan đến cơ chế giải quyết tranh chấp; bổ sung quy định về vai trò hỗ trợ của cơ quan nhà nước, vai trò của tổ chức xã hội trong công tác giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh phù hợp với thực tiễn; hoàn thiện các quy định bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giao dịch có yếu tố đặc thù, có tính mới trong điều kiện chuyển đổi số nền kinh tế; xây dựng và hoàn thiện các quy định về các loại hình giao dịch, hoạt động, trách nhiệm của các chủ thể, cơ chế kiểm soát, khuyến khích, hỗ trợ các chủ thể nhằm khuyến khích, thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng bền vững; hoàn thiện quy định về quản lý nhà nước nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm và hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương; hoàn thiện quy định về vai trò, trách nhiệm của tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, trên cơ sở 7 nhóm chính sách đã được thông qua, đặt trong bối cảnh trong nước và quốc tế đang có nhiều thay đổi, Luật BVQLNTD (sửa đổi) cần thể hiện và đáp ứng toàn diện các yêu cầu thực tiễn, trong đó cần hạn chế tối đa sự bất cập có thể đến từ việc phát triển kinh tế – xã hội của khu vực và thế giới cũng như sự xuất hiện của nhiều phương thức kinh doanh, tiêu dùng mới mà thời điểm xây dựng Luật chưa xuất hiện. “Việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BVQLNTD không chỉ giúp nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền lợi ích của người tiêu dùng, các tổ chức, cá nhân kinh doanh mà còn bảo đảm tính ổn định, thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống pháp luật, góp phần vào sự nghiệp phát triển đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng” – Thứ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Dưới góc nhìn của một chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành, ông Nguyễn Mạnh Hùng – Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam góp ý: “luật mới cần phát huy rõ vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực BVQLNTD; đồng thời xây dựng được cơ chế phù hợp để thành lập và tạo điều kiện cho các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả”

Đồng quan điểm, ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng hiện nay vẫn còn một số quy định chỉ phù hợp với các giao dịch, kinh doanh – tiêu dùng mang tính chất truyền thống; chưa có sự thích ứng với các mô hình kinh doanh hiện đại, nhất là mô hình ứng dụng sự phát triển của thương mại điện tử, các mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng chia sẻ, kinh tế số. Chưa kể do sự xuất hiện của nhóm người tiêu dùng mới hoặc hành vi tiêu dùng mới nên một số trách nhiệm BVQLNTD của doanh nghiệp đã không còn phù hợp. “Nhiều hành vi xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng mới xuất hiện cũng cần được bổ sung vào phần các hành vi cấm hoặc nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan. Những vấn đề này cần được xây dựng trọng tâm trong luật mới khi được sửa đổi” – ông Tuấn khuyến nghị

Nhật Hà