Doanh nghiệp dệt may không mặn mà với đơn hàng mới

Mặc dù Việt Nam đã chuyển từ chiến lược “Zero Covid” sang sống chung với dịch song nhiều doanh nghiệp dệt may phía Nam vẫn dè dặt trong việc nhận đơn hàng mới do thiếu lao động hay lo ngại chi phí vận chuyển đội lên cao…

Ông Trần Như Tùng – Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Dệt may – Đầu tư và Thương mại Thành Công cho biết trường hợp công nhân nhà máy xét nghiệm test nhanh dương tính thì phải ở lại công ty từ 3-5 ngày chờ có kết quả test PCR khẳng định mới được đưa đi cách ly tập trung. Trong thời gian này doanh nghiệp phải xây dựng khu lưu trú tạm thời để chăm sóc cho người lao động, số lượng F0 lại tăng dần nên đây thực sự là một khó khăn rất lớn đối với doanh nghiệp.

Bên cạnh chi phí lớn cho công tác phòng, chống dịch thì chi phí logistics tăng cao (do chuyển từ mua theo giá CIF (giao hàng tại cảng) sang bán theo FOB (giao hàng miễn trách nhiệm của người bán) cũng là mối lo thường trực khi khoản chi phí này kéo tụt phần lợi nhuận của các doanh nghiệp

Có thể thấy tỷ lệ thuận với sự phục hồi của nhu cầu thị trường thế giới thì lượng đơn hàng dệt may cũng tăng cao trở lại song doanh nghiệp vẫn dè dặt không dám nhận đơn vì lo thiếu lao động, không chủ động được sản xuất. Nếu hoàn thành không đúng tiến độ, doanh nghiệp sẽ phải giao hàng bằng đường hàng không. Khi đó phần chi phí sẽ bị đội lên rất nhiều, vấn đề là không phải đối tác nào cũng chịu chia sẻ chi phí này

Đồng ý với ý kiến của ông Tùng, bà Đỗ Quỳnh Chi – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu quan hệ lao động (ERC), 66,7% nhà mua hàng chấp nhận giao hàng chậm nhưng chỉ 16,7% đồng ý chia sẻ chi phí vận chuyển hàng không với nhà cung ứng quan hệ lâu dài. Các nhà máy làm trung gian rất khó đối thoại với nhà mua hàng để giảm thiểu thiệt hại. Chỉ 1/5 nhà mua hàng chấp nhận đưa một phần chi phí chống dịch vào đơn giá. Hơn 29% nhà mua hàng cam kết không giảm giá nhưng thực tế chi phí FOB, ODM tăng mạnh nhưng nhà máy không thể tăng giá.

Khảo sát của ERC cũng cho thấy có 50% nhà mua hàng cho biết họ sẽ tăng mua, trong khi đó 46% nhà mua hàng trả lời rằng họ sẽ xem xét tình hình thực tế. Tỷ lệ này cũng phần nào cho thấy các nhà mua hàng có phần dè dặt hơn trước và đây chính là nguyên nhân khiến đơn hàng nhỏ đi, giá không tăng trong khi chi phí tăng cao, nhất là chi phí chống dịch khó đưa vào đơn hàng.

Nhà mua hàng dè dặt đã đành; bản thân các doanh nghiệp sản xuất dệt may trong nước cũng không mấy mặn mà với việc nhận đơn hàng mới do lo ngại thiếu lao động, chi phí sản xuất tăng cao. Chỉ những doanh nghiệp nào chủ động, kiên trì đàm phán với nhà mua hàng mới có thể giảm được phần nào thiệt hại về đơn hàng. Vấn đề nằm ở chỗ tính chủ động trong đàm phán, đối thoại của doanh nghiệp trong nước với đối tác xuất khẩu chưa cao. Kết quả khảo sát của ERC cho thấy chỉ 1/3 doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ chủ động đối thoại với nhà mua hàng, 63% cho biết chỉ thỉnh thoảng mới đối thoại, còn lại 4% không bao giờ làm việc này.

Cũng theo Giám đốc ERC, vấn đề phục hồi lao động đang là trở ngại cho phục hồi chuỗi cung ứng. Khảo sát của ERC thực hiện vào tháng 11 cho thấy tỷ lệ lao động quay trở lại sản xuất sau dịch với các nhà máy ở các tỉnh phía Nam là 75-80%. Tuy nhiên sau một tháng tới 66% người lao động không nhận được lương từ doanh nghiệp; 63,8% được thông báo về lương ngừng việc. Với những doanh nghiệp có trả lương và hỗ trợ người lao động trong giãn cách đã giúp phục hồi trên 80% người lao động trong hơn một tháng; còn với doanh nghiệp gặp khó khăn hoặc không hỗ trợ, tỷ lệ người lao động ngừng việc lên tới 25-50%. “Vấn đề các nhà mua hàng quan tâm hàng đầu hiện nay chính là việc các doanh nghiệp dệt may có duy trì đối thoại với người lao động để duy trì lực lượng đảm bảo sản xuất hay không. Chính vì vậy doanh nghiệp cần chú trọng đến đối thoại với người lao động, hỗ trợ khi khó khăn để nhanh chóng phục hồi lao động, tìm cách sống chung với dịch. Đồng thời cần xem xét lại các rào cản đối với doanh nghiệp trong việc duy trì sản xuất, đẩy mạnh hỗ trợ người lao động, giải quyết những áp lực kinh tế cho các nhà máy và công nhân bị F0” – bà Chi khuyến nghị.

Như Bình