Biến thể Omicron sẽ tác động đến sự phục hồi kinh tế toàn cầu

Biến thể omicron đang giáng một đòn vào những hy vọng lạc quan rằng nền kinh tế thế giới sẽ bước vào giai đoạn phục hồi trong năm 2022 trên một bước đi vững chắc hơn, có khả năng làm suy yếu kế hoạch của các nhà hoạch định chính sách nhằm tập trung vào lạm phát thay vì nhu cầu yếu.

Việc áp đặt các hạn chế đi lại sẽ làm lung lay niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp, có khả năng hạn chế hoạt động ở một số nơi ngay khi kỳ nghỉ lễ đang diễn ra ở nhiều nước trên thế giới. Trong đó, Nhật Bản sẽ cấm nhập cảnh với tất cả du khách nước ngoài như một phần trong kế hoạch kiềm chế sự lây lan của virus.

Kỳ vọng tăng lãi suất trong năm tới đã giảm ít nhất 10 điểm cơ bản vào thứ Sáu (26/11) đối với các ngân hàng trung ương của Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và Úc.

Điều gì xảy ra tiếp theo sẽ được quyết định bởi những gì các nhà khoa học khám phá về biến thể covid-19 mới, bao gồm khả năng kháng vắc-xin và khả năng lây truyền của nó nhiều hơn so với biến thể delta đã hoành hành trong những tháng gần đây mà không khiến các nền kinh tế quay trở lại suy thoái.

Trường hợp xấu nhất sẽ là nếu sự đột biến khiến cho các nước tiến hành phong tỏa, điều này sẽ đe dọa chuỗi cung ứng vốn đã căng thẳng và làm tổn hại đến nhu cầu đang phục hồi. Điều đó sẽ làm dấy lên lo ngại về sự kết hợp lạm phát đình trệ giữa lạm phát nhanh hơn và tăng trưởng chậm hơn.

Các nhà kinh tế của Goldman Sachs Group Inc. đã chỉ ra bốn khả năng, một trong số đó bao gồm một kịch bản đi xuống khi một làn sóng lây nhiễm lớn trong quý đầu tiên của năm tới chứng kiến ​​tăng trưởng toàn cầu chậm lại với tốc độ 2% theo quý hàng năm – 2,5 điểm phần trăm thấp hơn dự báo hiện tại của họ. Tăng trưởng vào năm 2022 nói chung sẽ là 4,2%, hoặc thấp hơn 0,4 điểm phần trăm so với dự báo.

Một kết quả lành tính là đột biến không gây nguy hiểm như lo ngại ban đầu. Nhưng sự xuất hiện của nó như một lời nhắc nhở rằng đại dịch sẽ vẫn là mối đe dọa đối với nền kinh tế toàn cầu, có khả năng xảy ra trong nhiều năm tới.

Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Á Thái Bình Dương của Natixis SA cho biết: “Chúng tôi vẫn chưa rơi vào tình trạng lạm phát đình trệ. Nhưng thêm một năm nữa nếu không có sự di chuyển xuyên biên giới và sự gián đoạn chuỗi cung ứng liên quan có thể đẩy chúng tôi đến đó”.

Các chính phủ đã thể hiện sự miễn cưỡng trong việc tái phong tỏa biên giới. Và việc cung cấp vắc-xin phần nào giải thích tại sao dữ liệu tần suất cao cho thấy các biện pháp hạn chế đã được áp dụng ở châu Âu đã tỏ ra linh hoạt hơn và ít gây tổn hại hơn đến tăng trưởng.

Rob Subbaraman, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường toàn cầu tại Nomura Holdings Inc., cho biết: “Các doanh nghiệp và hộ gia đình đã thích nghi với các hạn chế và khóa cửa và do đó, mức độ ảnh hưởng có thể không nghiêm trọng như lần này”. Điều đó có nghĩa là các khu vực đóng cửa cục bộ khi biến thể mới bùng phát, hạn chế chặt chẽ hơn đối với việc đi lại trong khu vực và khả năng đóng cửa cảng cao hơn. “Trung Quốc đã tỏ ra thành thạo trong việc quản lý các đợt bùng phát, nhưng chi phí kinh tế lâu dài sẽ tăng lên nếu các chủng có khả năng lây truyền cao trở thành loài đặc hữu trên toàn cầu”.

Theo Mickey Levy, nhà kinh tế trưởng về Hoa Kỳ và Châu Á tại Berenberg Capital Markets, nếu biến thể này lan rộng “nó có thể làm chậm đà phát triển lành mạnh của nền kinh tế”. Trước khi omicron xuất hiện, một số nhà kinh tế đã cho rằng nhu cầu chuyển đổi từ hàng hóa lâu bền sang các dịch vụ như giải trí, đi lại và du lịch. Nhưng việc chuyển đổi đó hiện có thể bị trì hoãn, làm ảnh hưởng đến triển vọng phục hồi toàn cầu vốn đã không đồng đều.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế vào tháng 10 đã cảnh báo rằng sự phục hồi đã mất đà và ngày càng trở nên chia rẽ. Quỹ tính toán tổng sản phẩm quốc nội cho các nền kinh tế tiên tiến sẽ lấy lại mức trước đại dịch vào năm 2022 và thậm chí vượt mức 0,9% vào năm 2024; nó cho rằng các thị trường mới nổi và đang phát triển sẽ vẫn kém dự báo trước đại dịch là 5,5% vào năm 2024.

Một thách thức đối với các nhà hoạch định chính sách khi đối mặt với những dư chấn kinh tế của một đợt bùng phát kéo dài sẽ là họ có ít lựa chọn hơn sau nỗ lực kích thích năm ngoái.

Chỉ một số ngân hàng trung ương đã thắt chặt chính sách tiền tệ kể từ cuối cuộc suy thoái cuối năm ngoái và các tiêu chuẩn quan trọng của thế giới phát triển vẫn ở mức 0, có nghĩa là họ thiếu chỗ để giải cứu một lần nữa. Các chính phủ đang phải gánh những gánh nặng nợ nần chồng chất.

Levy cho biết: “Trong trường hợp không lo ngại về bất kỳ tác động tiêu cực nào của biến thể này, Fed sẽ tăng tốc độ giảm dần các hoạt động mua tài sản, nhưng những tác động tiêu cực không chắc chắn của biến thể này có thể khiến Fed hoãn lại bất kỳ quyết định nào như vậy”.

Các nhà giao dịch đã vội vàng đặt cược rằng Cục Dự trữ Liên bang và các đồng nghiệp của họ sẽ chậm tăng lãi suất hơn. Các hợp đồng tương lai báo hiệu đợt tăng đầu tiên của Fed có thể sẽ đến tháng 7 năm 2022, muộn hơn một tháng so với ngày thứ Tư tuần trước khi tháng 6 là tháng đầu tiên có mức tăng hoàn toàn bằng giá.

Mặc dù vậy, Chủ tịch Raphael Bostic của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Atlanta hôm 26/11 đã giảm thiểu rủi ro của biến thể mới và vẫn “rất cởi mở” trong việc đẩy nhanh việc rút khỏi chương trình mua tài sản của Fed.

Thống đốc Ngân hàng Trung ương châu Âu Luis de Guindos cho biết ông cũng nghĩ rằng “những tác động lên nền kinh tế sẽ hạn chế hơn so với năm ngoái”.

Các nhà hoạch định chính sách đã tỏ ra thành thạo trong việc thay đổi chiến lược nếu được yêu cầu. Nếu không có gì khác, sự tồn tại của omicron cho thấy mối nguy hiểm của việc đưa ra dự đoán trong thời đại đại dịch.

Subbaraman nói: “Có một điều chắc chắn là sự không chắc chắn về kinh tế còn tăng cao hơn: các nhà kinh tế học cần sự khiêm tốn trong việc dự báo triển vọng năm 2022”.

Duy Anh