Nigeria và tình thế tiến thoái lưỡng nan về năng lượng
Nền kinh tế lớn nhất châu Phi Nigeria hiện có dân số 206 triệu người, thường xuyên chìm trong nghèo đói và có nguồn dự trữ năng lượng khổng lồ có thể được khai thác để làm nhiên liệu phát triển. Tuy nhiên, họ đang chịu áp lực rất lớn từ các nước phát triển trong việc từ bỏ nhiên liệu hóa thạch và chuyển sang năng lượng tái tạo để giúp cứu lấy trái đất.
Nigeria không phải là quốc gia duy nhất đối đầu với tình thế tiến thoái lưỡng nan này. Tại cuộc hội đàm về khí hậu COP26 ở Glasgow, các nền kinh tế đang phát triển trên khắp châu Phi, châu Á và châu Mỹ Latinh đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong việc cắt giảm lượng khí thải carbon ngay tại thời điểm họ đang công nghiệp hóa, một quá trình từng thúc đẩy sự tiến bộ của phương Tây và đưa hàng tỷ người thoát khỏi đói nghèo.
Nhiều nước nghèo cho đến nay không mấy gây ra lượng khí thải CO2 toàn cầu, nhưng lại đặc biệt dễ bị tổn thương do nhiệt độ tăng và hạn hán gia tăng, hỏa hoạn và lũ lụt liên quan đến biến đổi khí hậu, đe dọa an ninh lương thực và làm trầm trọng thêm tình trạng khan hiếm nước.
Ví dụ, thành phố lớn nhất của Nigeria là Lagos có thể không có người ở vào cuối thế kỷ này nếu mực nước biển tiếp tục dâng cao, theo các dự báo khoa học. Họ đang phải đối mặt với một đường bờ biển xói mòn khiến thành phố dễ bị ngập lụt.
Tuy nhiên, trung bình một người ở Nigeria thải ra chưa đầy 0,7 tấn carbon dioxide mỗi năm, theo Ngân hàng Thế giới. Trong khi đó, con số này là 6,4 tấn trên đầu người của Liên minh châu Âu và 15,3 tấn của Bắc Mỹ.
Amal-Lee Amin, giám đốc biến đổi khí hậu tại CDC Group, tổ chức tài chính phát triển của Anh, cho biết: “Vấn đề công lý lớn nhất là các quốc gia kém phát triển nhất cũng là những quốc gia dễ bị tổn thương nhất và có khả năng thích ứng với các tác động khí hậu kém nhất.
Nếu các nước nghèo được yêu cầu từ bỏ sản xuất nhiên liệu hóa thạch, các chuyên gia cho rằng những nước giàu có cần chi hàng nghìn tỷ USD để phát triển các giải pháp vừa thúc đẩy phát triển kinh tế vừa bảo vệ hành tinh. Nếu điều đó không xảy ra, các nước nghèo có thể bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi năng lượng.
Tổng thống Nigeria Muhammadu Buhari cam kết sẽ đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2060 hôm thứ Ba, cùng với các nhà xuất khẩu năng lượng lớn khác bao gồm cả Saudi Arabia. Tuy nhiên, ông cũng nói với những người tham dự COP26 rằng Nigeria cần “hỗ trợ kỹ thuật và tài chính đầy đủ và bền vững” để đạt được mục tiêu của mình.
Tuy nhiên, chính phủ và nền kinh tế của đất nước này vẫn phụ thuộc vào năng lượng.
Nigeria là nhà sản xuất dầu lớn nhất châu Phi, với nhiên liệu hóa thạch chiếm 60% doanh thu của chính phủ và 90% thu nhập từ ngoại hối. Đạo luật Công nghiệp Dầu mỏ, mà ông Buhari đã ký thành luật vào tháng 8, đang hình dung ra vai trò thậm chí còn lớn hơn của dầu và khí đốt trong nền kinh tế Nigeria.
Luật này cũng đặt nền tảng cho việc phát triển năng lực lọc dầu, điều này sẽ cho phép Nigeria ngừng nhập khẩu hầu như tất cả nhiên liệu của mình với chi phí rất lớn.
Quốc Anh
