Đứt gãy chuỗi cung ứng, hàng hóa trở nên khan hiếm trong mùa mua sắm cao điểm
Càng gần đến cuối năm, hy vọng của các doanh nghiệp rằng chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ sớm được nối lại càng trở nên mong manh. Dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp và lan rộng tại nhiều quốc gia khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn, ảnh hưởng không nhỏ đến mùa mua sắm cuối năm.
Trên khắp châu Âu, vấn đề giao hàng chậm trễ đã đẩy chuỗi bán lẻ H&M vào cảnh tuyệt vọng, không thể đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Còn tại Mỹ, hãng Nike đã phải hạ dự báo bán hàng sau khi đợt dịch Covid-19 lần thứ tư tái bùng phát tại Việt Nam khiến hoạt động sản xuất bị ngưng trệ. Vận chuyển bị gián đoạn khiến cổ phiếu của Bed Bath & Beyond sụt giảm và CEO Mark Tritton đã phải lên tiếng cảnh báo rằng tình trạng hỗn loạn sẽ còn kéo dài sang năm 2022.
Dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng không nhỏ đến công suất của các cảng biển. Tình trạng thiếu container trên toàn cầu đã đẩy giá vận chuyển tăng gấp 10 lần so với một năm trước. Song song đó tình trạng thiếu lao động cũng đẩy hoạt động vận tải đường bộ rơi vào bế tắc và đẩy cơ hội việc làm ở Hoa Kỳ lên mức cao nhất mọi thời đại. Đó là trước khi UPS, Walmart và các doanh nghiệp khác nhảy vào thuê hàng trăm nghìn công nhân thời vụ để giải tỏa áp lực hàng hóa lúc cao điểm.
Isaac Larian – Nhà sáng lập kiêm CEO MGA Entertainment, một trong những nhà sản xuất game lớn nhất thế giới cho biết trong 43 năm làm việc, chưa bao giờ ông thấy tình hình tồi tệ đến như vậy. Từ đầu năm đến nay, chỉ số ngành bán lẻ của S&P (bao gồm 108 công ty Mỹ, trong đó có cả Amazon, Macy’s, Best Buy) đã tăng khoảng 40% và tăng gần gấp đôi kể từ đầu năm 2020. Vốn hóa thị trường kết hợp của nhóm này là 3.300 tỷ USD, chỉ thấp hơn một chút so với kỷ lục hồi đầu năm.
Tuy nhiên sự thăng hoa này hoàn toàn đi ngược lại với những gì diễn ra ở hậu trường. Ông Steve Azarbad – Đồng sáng lập và Giám đốc đầu tư của Quỹ đầu tư Maglan Capital cho biết các nhà bán lẻ đang gặp khó khăn trong việc tìm nguồn cung hàng hóa. Rất nhiều nhà cung cấp và nhà bán lẻ cho biết họ không thể đáp ứng tất cả các đơn hàng.
Còn Jay Foreman – người đã có hơn 30 năm gia công sản phẩm đồ chơi cho các đối tác Trung Quốc cho biết ông chưa bao giờ thấy bất cứ điều gì như thế này trước đây. Doanh nghiệp do ông làm chủ – Công ty sản xuất đồ chơi Basic Fun đang trên đà tăng trưởng tốt nhất từ trước đến nay với doanh thu khoảng 170 triệu USD. Nhu cầu thị trường rất cao do các bậc cha mẹ thường mua quà tặng cho con cái dịp Giáng sinh, tuy nhiên tình trạng khan hiếm container đã khiến hàng nghìn chiếc Lite Brites và TinkerToys bị ứ lại. “Lượng hàng tồn đọng tại một nhà máy ở Thâm Quyến có thể lấp đầy đến 140 container. Đứt gãy chuỗi cung ứng là một thảm họa và mọi chuyện đang ngày càng trở nên tồi tệ hơn”- ông Jay Foreman nhấn mạnh.
Để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tăng cao, ông Isaac Larian – Giám đốc của MGA sẵn sàng chi trả hơn 20.000 USD cho mỗi container vận chuyển – tăng khoảng 2.000 USD so với một năm trước. Hiện MGA đang có hơn 600 container đồ chơi – chủ yếu là búp bê LOL Surprise bị ứ lại ở càng. “Mùa thu này sẽ thiếu đồ chơi và đây sẽ là một năm khó khăn đối với các nhà bán lẻ” – ông chủ của MGA nhấn mạnh.
Còn nhớ thời điểm đầu năm 2020 khi đại dịch Covid – 19 bùng phát đã khiến nền kinh tế toàn cầu sụp đổ, các nhà máy chỉ sản xuất cầm chừng hoặc phải đóng cửa song hóa ra việc dừng hoạt động vẫn dễ dàng hơn nhiều so với khi khởi động lại. Theo Lee Klaskow – Nhà phân tích hậu cần của Bloomberg Intelligence, chuỗi cung ứng đã bị bóp nghẹt bởi rất nhiều nguyên nhân, đơn cử như tắc nghẽn kênh đào Suez, tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực và chi phí vận chuyển tăng vọt. Đến nay thì chuỗi cung ứng vẫn chưa có cơ hội trở lại bình thường
Dự báo trong quý IV/2021, các nhà bán lẻ lớn sẽ tăng mạnh chi tiêu cho dịch vụ hậu cần – bao gồm cả việc sử dụng dịch vụ vận tải hàng không đắt đỏ hoặc thuê toàn bộ tàu chở hàng. Điều này dù ảnh hưởng tới lợi nhuận song lại có thể giúp họ chiếm thị phần từ các đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn.
Ken Hicks – CEO của Academy Sports and Outdoors (trụ sở tại Katy – bang Texas) đã sử dụng năng lực tài chính của mình để chuẩn bị cho mùa cao điểm mua sắm. Cụ thể trong nhiều tháng qua, họ đã tăng cường nhập khẩu hàng hóa, chuyển các chuyến hàng từ bờ biển phía tây đông đúc đến các cảng như Galveston (Texas) và đặt trước hàng hóa từ đầu năm. Dù nỗ lực gom hàng như vậy song Ken Hicks cho biết tồn kho của công ty cũng chỉ ở mức “vừa đủ”. Hàng hóa đã đủ để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của khách hàng song vị CEO này ước tính doanh số của Công ty vẫn sẽ sụt giảm khoảng 10% so với mục tiêu đặt ra do chi phí vận chuyển tăng cao.
Cũng do chi phí hậu cần tăng đột biến mà tuần trước Bank of America đã phải hạ khuyến nghị cổ phiếu chuỗi Kohl’s từ “mua” xuống “bán “và cắt giảm khoảng một phần ba giá mục tiêu đối với cổ phiếu này.
Tuy nhiên bên cạnh chi phí vận chuyển tăng đột biến thì rủi ro lớn, mang tính hệ thống hơn và có thể gây hại cho mọi nhà bán lẻ chính là việc người Mỹ chi tiêu ít hơn dự kiến do không có đủ hàng tồn kho. Hàng hóa có sẵn cũng có thể không đủ hấp dẫn. Sự bùng nổ về giá vận chuyển đã buộc các nhà sản xuất phải đưa ra những quyết định khó khăn về việc vận chuyển những gì, từ đó sự lựa chọn của người tiêu dùng cũng bị thu hẹp. Ngay lúc này, các mặt hàng lớn và có giá trị thấp sẽ không được ưu tiên. Với kích thước nhỏ và đắt tiền, iPhone trở thành sản phẩm lý tưởng để vận chuyển, hoặc vận chuyển bằng đường hàng không đắt đỏ; trong khi đó các sản phẩm đồ nội thất bình dân hoặc thú nhồi bông lớn lại không được ưu tiên.
Ông Jon Bass – CEO của Whom Home (có trụ sở ở Los Angeles) cho biết Công ty đã phải xóa khoảng 70% sản phẩm – tương đương hàng nghìn mặt hàng ra khỏi trang web của các đối tác bán lẻ như Walmart và Wayfair vì không có nguồn cung. Hoặc trong một số trường hợp, chi phí nguyên vật liệu và vận chuyển tăng cao khiến một mặt hàng trở nên đắt hơn mức mà nhà bán lẻ có thể chấp nhận. “Người tiêu dùng sẽ phải chịu thiệt thòi vì không có nhiều sự lựa chọn. Hiện tại không phải là thời điểm bình thường trong thế giới kinh doanh mà là một giai đoạn hỗn loạn thật sự” – CEO của Whom Home nhận định
Chi phí gia tăng trong chuỗi cung ứng cộng với tình trạng thiếu nhân lực trầm trọng có thể đẩy giá sản phẩm tăng cao hơn, từ đó buộc người tiêu dùng phải cắt giảm chi tiêu hoặc thay đổi hành vi tiêu dùng, chuyển từ mua sắm hàng hóa sang trải nghiệm các dịch vụ như du lịch, ăn uống. Các chương trình khuyến mại của ngành bán lẻ cũng sẽ hiếm hoi hơn do hàng tồn kho khan hiếm và điều này cũng sẽ khiến các tín đồ săn hàng giá rẻ thất vọng. “Chuỗi cung ứng đứt gãy đã gây tác động toàn diện lên nền kinh tế toàn cầu. Và việc đáp ứng kỳ vọng của khách hàng trong một môi trường mà mọi thứ đều hoạt động bất ổn là điều gần như không thể”, Jennifer Bartashus – Nhà phân tích của Bloomberg Intelligence nhận xét.
Huy Hoàng
