Việt Nam đi đầu ASEAN về khai thác điện mặt trời và điện gió
Đây là kết quả một nghiên cứu do Trường Đại học Quốc gia Australia, Trung tâm Năng lượng ASEAN, Viện Ngoại giao Na Uy và Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội phối hợp thực hiện. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nếu có chính sách và cơ chế tài chính phù hợp, các quốc gia đang phát triển hoàn toàn có thể phát triển nhanh các dạng năng lượng tái tạo, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và khu vực.
Kết quả nghiên cứu cho thấy kể từ năm 2019, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để vươn lên trở thành quốc gia dẫn đầu ASEAN về công suất lắp đặt điện mặt trời và điện gió. Theo thống kê của Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế, tính đến cuối năm 2020, tổng công suất quang điện mặt trời của Việt Nam đạt khoảng 16.500 MW, vượt xa mục tiêu được đặt ra cho năm 2020 là 850 MW và thậm chí đang tiệm cận mục tiêu 18.600 MW của năm 2030 được nêu trong bản dự thảo Quy hoạch Điện 8 của Việt Nam.
Riêng trong năm 2019, đã có hơn 100.000 hệ thống năng lượng mặt trời trên mái nhà được lắp đặt tại Việt Nam – một con số ấn tượng không phải quốc gia nào cũng làm được. Ngoài ra sản lượng điện mặt trời và điện gió của Việt Nam cũng đã tăng gần 200% chỉ trong 1 năm, từ 4,7 TWh năm 2019 lên 9,5 TWh năm 2020. Với mức tăng đột biến, Việt Nam hoàn toàn vượt xa các quốc gia tiềm năng khác trong khu vực ASEAN (Thái Lan, Myanmar, Campuchia, Philippines…) về khai thác điện mặt trời và điện gió.
Ngoài ra Việt Nam cũng là quốc gia có quy hoạch phát triển điện gió tham vọng nhất trong ASEAN với mục tiêu dự kiến là 11.800 MW công suất điện gió vào năm 2025; trong khi đó Thái Lan chỉ đặt mục tiêu công suất điện gió đạt khoảng 3.000 MW vào năm 2036, Philippines đạt 2.378 MW vào năm 2030.
Tiến sỹ Đỗ Nam Thắng – Cán bộ thuộc Trường Đại học Quốc gia Australia, thành viên trong nhóm nghiên cứu cho biết đặt trong bối cảnh các nguồn tài chính đầu tư cho năng lượng hóa thạch đang dần bị cắt giảm trên toàn cầu thì chuyển đổi sang năng lượng tái tạo chính là xu hướng tất yếu.
Từ thành công của Việt Nam, có thể rút ra 6 bài học giúp các nước ASEAN tận dụng tối đa lợi thế thiên nhiên để phát triển điện mặt trời và điện gió: Đầu tiên, cần có cam kết từ phía Chính phủ cũng như sự ủng hộ mạnh mẽ của cộng đồng để từ đó đưa ra nhiều chính sách khuyến khích các doanh nghiệp thúc đẩy phát triển điện gió và điện mặt trời; Thứ hai, tạo động lực thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng mới bằng cơ chế hấp dẫn và giá mua điện cao; Thứ ba, Việt Nam là quốc gia ASEAN duy nhất miễn giảm thuế thuê đất đối với các doanh nghiệp sản xuất năng lượng tái tạo nên đã tạo động lực để các doanh nghiệp đầu tư và tham gia vào các dự án năng lượng tái tạo; Thứ tư, thận trọng với việc áp dụng hình thức đấu thầu; Thứ năm, Việt Nam có môi trường đầu tư khá thuận lợi cho các dự án năng lượng tái tạo; Thứ sáu, Việt Nam là quốc gia có mức trợ giá thấp nhất đối với nhiên liệu hóa thạch so với Thái Lan, Malaysia và Indonesia.
Duy Anh
