Các nước EU kêu gọi bảo vệ các nhà báo khi số vụ tấn công gia tăng

Ủy ban châu Âu kêu gọi hành động khi cho biết 908 nhân viên truyền thông đã bị tấn công ở 23 quốc gia EU vào năm ngoái. Các chính phủ EU đã được Brussels thúc giục hành động để bảo vệ các nhà báo, sau khi gia tăng các cuộc tấn công trực tiếp và thực tế vào các thành viên của báo chí.

Đưa ra khuyến nghị đầu tiên về sự an toàn của các nhà báo, Ủy ban Châu Âu kêu gọi các chính phủ EU thiết lập các điểm liên lạc miễn phí cho các nhân viên truyền thông đối mặt với các mối đe dọa thực tế hoặc trực tiếp, để đảm bảo phản ứng nhanh chóng từ cảnh sát và công tố viên. Nó cũng muốn đảm bảo rằng các nhà báo trở thành nạn nhân của tội phạm được đảm bảo tiếp cận với tư vấn, lời khuyên pháp lý và nơi trú ẩn.

Theo ủy ban, 908 nhà báo và nhân viên truyền thông đã bị tấn công tại 23 quốc gia thành viên EU vào năm 2020, dẫn đến các tổn thương về thể chất và tinh thần, cũng như thiệt hại về tài sản. Vụ can thiệp diễn ra sau một loạt vụ giết người nổi tiếng gây chấn động châu Âu, bao gồm cả vụ giết Daphne Caruana Galizia của Malta và Ján Kuciak của Slovakia, cả hai đều điều tra tham nhũng ở quê nhà. Năm nay, phóng viên tội phạm người Hà Lan Peter de Vries bị sát hại trên một con phố đông đúc ở Amsterdam và phóng viên điều tra người Hy Lạp Giorgos Karaivaz bị bắn hạ trên đường đi làm về.

Tổ chức Phóng viên không biên giới (RWB) đã đăng ký vụ sát hại 4 nhà báo trong 10 năm trước khi Caruana Galizia bị sát hại vào năm 2017. Các quan chức EU cho biết họ đã báo động về việc ngày càng có nhiều vụ tấn công.

Phó Chủ tịch ủy ban Vĕra Jourová chia sẻ khi nói chuyện với gia đình của Caruana Galizia và Kuciak là những khoảnh khắc khó khăn nhất trong công việc trước đây của cô ấy với tư cách là ủy viên công lý của EU, kết thúc vào năm 2019. “Tôi đã hứa với họ rằng tôi sẽ làm việc để làm cho mọi thứ thay đổi. Các khuyến nghị ngày hôm nay là một bước đầu tiên trong việc thực hiện lời hứa đó”.

Trong bài phát biểu hàng năm về “tình trạng liên minh” vào thứ Tư (15/6), chủ tịch ủy ban Ursula von der Leyen đã hứa sẽ đưa ra một đạo luật về tự do truyền thông vào năm 2022 để bảo vệ sự độc lập của báo chí và đài truyền hình, trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về một số quốc gia thành viên.

Tại Hungary, nhiều cơ sở truyền thông độc lập đã đóng cửa hoặc bị các nhân vật ủng hộ chính phủ mua lại. Ba Lan đang tranh luận về một dự luật truyền thông cấm các công ty bên ngoài Khu vực Kinh tế Châu Âu sở hữu phần lớn bất kỳ kênh truyền hình nào, được nhiều người coi là một nỗ lực nhằm bịt miệng đài truyền hình độc lập lớn nhất của đất nước TVN.

Nhà chức trách EU đã vượt qua sự nghi ngờ với thủ tướng Slovenia, Janez Jansa, người đã gọi các nhà báo những kẻ nói dối và “presstitutes” trong Lời lẽ công kích thường xuyên chống lại các phương tiện truyền thông.

Ủy ban châu Âu đang thúc giục các cơ quan chức năng quốc gia đảm bảo truy tố mạnh mẽ mọi hành vi vi phạm pháp luật, làm việc xuyên biên giới với các quốc gia thành viên khác hoặc cơ quan cảnh sát EU Europol khi cần thiết. Các khuyến nghị khác bao gồm đào tạo cho các sĩ quan cảnh sát để bảo vệ tốt hơn cho các nhà báo đưa tin về các cuộc biểu tình.

Các khuyến nghị hướng đến 27 chính phủ của EU, nhưng ủy ban hy vọng các nước ứng cử viên của EU ở Tây Balkan sẽ tiếp thu.

Các nhà quan sát lo ngại EU có những công cụ hạn chế để thay đổi hành vi của các chính trị gia, những người say mê các đợt tấn công chống lại giới truyền thông.

Bulgaria bị đánh giá là quốc gia thành viên EU tồi tệ nhất về tự do báo chí, theo RWB. Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới của nhóm cũng cho thấy tình hình ảm đạm đối với giới truyền thông ở Hungary (vị trí thứ 92), Malta (81), Hy Lạp (70) và Ba Lan (64). RWB mô tả các khuyến nghị của EU là một bước đi đúng hướng nhưng cảnh báo về sự bất lực hoặc miễn cưỡng của chính quyền một số nước trong việc bảo vệ các nhà báo.

Julie Majerczak, đại diện RWB tại EU cho biết: “Mọi nỗ lực phải được thực hiện để đảm bảo rằng những khuyến nghị này trở thành hiện thực. Chúng tôi kêu gọi lãnh đạo các nước EU hành động có trách nhiệm và chúng tôi kêu gọi Liên minh châu Âu thể hiện quyết tâm đảm bảo rằng những khuyến nghị này không bị bỏ qua”.

Khánh Hòa