Chia tách Alipay, Bắc Kinh hướng đến mục tiêu chấm dứt sự độc quyền của các “ông lớn” công nghệ

Theo yêu cầu của chính quyền Bắc Kinh, Alipay – siêu ứng dụng hơn 1 tỷ người dùng thuộc Ant Group của tỷ phú Jack Ma sẽ phải chia tách 2 đơn vị cho vay Huabei (hoạt động giống thẻ tín dụng truyền thống) và Jiebei (cung cấp các khoản vay nhỏ không cần bảo đảm) thành một liên doanh mới do Nhà nước sở hữu.

Bên cạnh yêu cầu tách 2 mảng kinh doanh Huabei và Jiebei ra thành một ứng dụng riêng, các quan chức Trung Quốc cũng đề nghị Ant phải chuyển dữ liệu người dùng (được sử dụng để làm cơ sở cho các quyết định cho vay) sang một liên doanh chấm điểm tín dụng mới và riêng biệt thuộc sở hữu nhà nước. Theo một nguồn tin thân cận với các cơ quan quản lý tài chính Bắc Kinh, chính quyền Bắc Kinh tin rằng sức mạnh độc quyền của các công ty công nghệ lớn đến từ quyền kiểm soát dữ liệu và họ muốn chấm dứt sự độc quyền này.

Động thái siết chặt của chính quyền Bắc Kinh được cho là sẽ kìm hãm sự phát triển mảng kinh doanh cho vay của Ant. Sự tăng trưởng vượt bậc của Huabei và Jiebei thời gian qua phần nào đã thúc đẩy kế hoạch IPO của gã khổng lồ fintech hồi năm ngoái.

Mặc dù Ant đã tranh đấu gay gắt với các nhà quản lý để giành quyền kiểm soát liên doanh mới song theo thoả thuận đạt được, các công ty nhà nước tại tỉnh Chiết Giang (nơi Ant đặt trụ sở) – trong đó có Tập đoàn Đầu tư Du lịch Chiết Giang sẽ nắm giữ đa số cổ phần. Để thể hiện sự ủng hộ dành cho Ant, chính quyền Chiết Giang tích cực xúc tiến các doanh nghiệp nhà nước tại đây trở thành đối tác của ông lớn này.

Theo ghi nhận của một cựu quan chức tại Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, với sự tin tưởng lẫn nhau của Ant và  chính quyền tỉnh Chiết Giang, công ty của Alibaba vẫn sẽ có chỗ đứng và tiếng nói trong cách thức hoạt động của liên doanh mới. Tuy nhiên theo nguyên tắc chung thì Ant vẫn phải lắng nghe ý kiến của các bên trước khi đưa ra quyết định quan trọng”, người này nói thêm

 Một người thân cận với Ant cho biết trong thời gian này, tập đoàn của tỷ phú Jack Ma vẫn sẽ điều hành liên doanh mới do Tập đoàn Đầu tư Du lịch Chiết Giang không biết gì về chấm điểm tín dụng. Dù vậy ban lãnh đạo của Ant vẫn lo ngại về khả năng sẽ mất quyền kiểm soát trong tương lai. Về kết cấu của liên doanh mới, tờ Reuters tiết lộ Ant Group và Tập đoàn Đầu tư Du lịch Chiết Giang mỗi bên sẽ nắm 35% cổ phần, phần còn lại do các công ty tư nhân khác nắm giữ.

Liên doanh mới sẽ xin giấy phép chấm điểm tín dụng tiêu dùng, điều mà trước đây Ant vẫn chưa làm được. Như đã biết Ngân hàng Trung ương Trung Quốc chỉ cấp 3 loại giấy phép và tất cả đều dành cho các hoạt động do nhà nước điều hành. Chính quy định này đã ngăn Ant kiếm tiền từ kho dữ liệu người dùng khổng lồ mà họ đã thu thập được.

Tuy nhiên theo kế hoạch đang được xem xét, Ant sẽ mất khả năng đánh giá độc lập mức độ tín nhiệm của người vay. Điều này đồng nghĩa với trong tương lai, yêu cầu vay của người dùng Alipay sẽ được chuyển đến liên doanh chấm điểm tín dụng mới nơi hồ sơ tín dụng của họ được lưu giữ, sau đó mới chuyển tới ứng dụng cho vay Huabei và Jiebay để cấp tín dụng.

Ant sẽ không phải là người cho vay trực tuyến duy nhất của Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi các quy tắc mới. Mới đây Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã ban hành quy định mới, yêu cầu mọi quyết định cho vay đều phải được thực hiện dựa trên dữ liệu từ một công ty chấm điểm tín dụng đã được phê duyệt chứ không phải dữ liệu độc quyền. Theo Giám đốc điều hành cấp cao của một công ty cho vay trực tuyến tại Trung Quốc, quy định mới này khiến lợi nhuận của các doanh nghiệp giảm nhẹ khi họ không còn được phép sử dụng dữ liệu của riêng mình để đưa ra quyết định cho vay.

Ngọc Hạnh