“Cứu cánh” cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giữa tâm dịch
Hiện nay hơn 93,7% số doanh nghiệp của Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), giữ vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Tuy nhiên đại dịch Covid – 19 kéo dài suốt 2 năm đằng đẵng đã đẩy nhiều doanh nghiệp SME đến bên bờ vực thẳm….
SME cầu cứu
Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy tính đến cuối tháng 8/2021, cả nước có khoảng 85.500 doanh nghiệp rơi vào tình trạng phá sản. Tuy nhiên số liệu này vẫn chưa thể phản ánh được số doanh nghiệp thực tế rút lui khỏi thị trường bởi trong điều kiện phải thực hiện giãn cách xã hội, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thể làm thủ tục giải thể. Nếu tình trạng này kéo dài, rất có thể cuối năm con số doanh nghiệp phá sản sẽ vào khoảng 100.000 doanh nghiệp
Do tác động của đợt tái bùng phát dịch lần thứ 4, trong tháng 8/2021 sản xuất công nghiệp của Tp.HCM sụt giảm tới gần 50%. Còn tại Cần Thơ, do không có chi phí để tổ chức sản xuất theo phương án “3 tại chỗ” nên có đến 95% doanh nghiệp buộc phải tạm ngưng hoạt động.
Đối mặt muôn vàn khó khăn do đại dịch, 11 lãnh đạo các doanh nghiệp SME tại Tp.HCM đã kêu gọi 5.000 chữ ký vào lá thư kiến nghị trực tuyến để gửi đến Chính phủ, trong đó các doanh nghiệp kiến nghị 3 nhóm giải pháp “cứu” doanh nghiệp liên quan đến người lao động, thuế – chi phí và tài chính – ngân hàng.
Đơn cử đối với chính sách liên quan đến tài chính – ngân hàng, doanh nghiệp đề nghị được hỗ trợ gói ưu đãi lãi suất tối thiểu 4% tương đương gói hỗ trợ năm 2008 – 2009 từ ngày 1/8/2021 đến 12 tháng sau công bố hết dịch. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng kiến nghị cho phép thực hiện chính sách khoanh nợ, giãn nợ (cả gốc và lãi) đối với các doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động và gặp khó khăn không có khả năng thanh toán do dịch bệnh diễn biến phức tạp và kéo dài; đồng thời khoanh nợ gốc và giảm lãi suất từ 2-3% kể từ ngày 1/8/2021 đến 6 tháng sau khi Chính phủ công bố hết dịch đối với các doanh nghiệp còn lại.
Hướng doanh nghiệp đến các hình thức sản xuất và đầu tư có trách nhiệm
Với sự xuất hiện của biến thể Delta lây lan nhanh, cuộc chiến chống Covid-19 của thế giới bước sang giai đoạn mới. Thay vì theo đuổi mục tiêu “Zero Covid”, một số quốc gia – trong đó có Việt Nam bắt đầu chuyển sang chiến lược “sống chung với virus” và tái khởi động kinh tế.
Tuy nhiên theo khuyến nghị của Tiến sĩ Hồ Quốc Tuấn – Giảng viên Đại học Bristol (Anh), để duy trì linh hoạt cho nền kinh tế phục hồi và cho phép nền kinh tế vận hành ngay được khi mở cửa và mở cửa từng phần, cần phải đảm bảo cho doanh nghiệp SME và siêu nhỏ tồn tại bởi đối tượng doanh nghiệp này hiện chiếm tới hơn 93,7% số doanh nghiệp tại Việt Nam và tạo ra việc làm nhiều nhất. Có thể khẳng định lực lượng SME chính là “luồng sinh khí” cho sự vận hành của nền kinh tế song nhóm doanh nghiệp này cũng đang gánh chịu nhiều thiệt hại và dễ bị tổn thương hơn các doanh nghiệp lớn. Trong bối cảnh nền kinh tế suy thoái do tác động của đại dịch Covid – 19, sức khỏe của SME đang trong tình trạng “báo động đỏ”.
Nghiên cứu “Kiến tạo động lực phục hồi kinh tế Tp.HCM giai đoạn Covid-19 lần 4” vừa được Đại học Kinh tế – Luật và Viện Nghiên cứu Phát triển Công nghệ Ngân hàng, Đại học Quốc gia Tp.HCM công bố cho thấy ở kịch bản tốt nhất, với việc mở lại các hoạt động kinh tế kể từ ngày 15/9, GRDP của Tp.HCM chỉ giảm khoảng 0,85% so với năm 2020; tuy nhiên ở kịch bản xấu hơn, tỷ lệ suy giảm này sẽ vào khoảng 1,74%, thậm chí lên tới 13,48%.
Theo chuyên gia tư vấn tăng trưởng doanh nghiệp Phạm Việt Anh, trong ngắn hạn các chính sách hỗ trợ tín dụng cho nhóm SME dẫu cần song không thực sự là đòn bẩy thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế do tính rủi ro thanh toán cũng như các khoản nợ có bảo đảm của nhóm SME thấp hơn nhiều so với các doanh nghiệp lớn. Đối với các SME lúc này, chính sách hỗ trợ thiết thực hơn cả chính là giảm thuế, hợp pháp hóa một mức thuế đặc biệt dành riêng cho nhóm này, thay vì áp một mức thuế chung cho tất cả doanh nghiệp. Ví dụ 15% thuế thu nhập áp dụng cho doanh nghiệp có quy mô doanh thu dưới 20 tỉ đồng/năm và 18% từ trên 20 tỉ đồng đến 500 tỉ đồng/năm…Thông qua chính sách giảm thuế sẽ khuyến khích dòng chảy đầu tư từ SME và tạo việc làm lâu dài cho xã hội
Còn trong dài hạn, Chính phủ và bản thân các doanh nghiệp cần xem đại dịch là một cơ hội để nhìn nhận lại bản thân, xác định điểm mạnh yếu để từ đó đẩy mạnh tái cơ cấu, khắc phục các nhược điểm, phát huy triệt để các ưu điểm, đảm bảo năng lực cạnh tranh trong dài hạn. Không đơn thuần chỉ là lợi nhuận, để nhận được chính sách hỗ trợ từ phía Chính phủ đòi hỏi doanh nghiệp phải đạt được các mục tiêu về môi trường, xã hội và quản trị, bao gồm: cải tiến liên tục trong việc giảm phát thải khí nhà kính, tiêu thụ điện, chất thải thực phẩm và ứng dụng năng lượng mặt trời…Ngoài ra thông qua số hóa, doanh nghiệp có thể tiếp cận thị trường lớn hơn và vươn ra khu vực. “Các hình thức đầu tư có trách nhiệm và tầm nhìn dài hạn này hoàn toàn có thể triển khai tại Việt Nam, qua đó không chỉ khuyến khích doanh nghiệp sản xuất có trách nhiệm hơn mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn hơn cho nền kinh tế trong dài hạn” – chuyên gia Phạm Việt Anh nhấn mạnh.
Việt Anh
