Mỹ cần nâng cao năng lực cạnh tranh để đối mặt với thách thức từ Trung Quốc

Hoa Kỳ không còn lợi ích quốc gia quan trọng trong việc ở lại Afghanistan và việc rút quân là cần thiết để tăng cường khả năng cạnh tranh của đất nước nhằm đáp ứng những thách thức từ Trung Quốc và Nga, Tổng thống Joe Biden cho biết trong một bài phát biểu hôm thứ Ba (31/8).

Trong bài phát biểu tại phòng ăn nhà nước của Nhà Trắng, nhằm đánh dấu sự kết thúc gần hai thập kỷ ở quốc gia Trung Á, Tổng thống Biden nói rằng có hai bài học mà đất nước đã học được liên quan đến chính sách đối ngoại.

“Đầu tiên, chúng ta phải đặt ra các sứ mệnh với các mục tiêu rõ ràng có thể đạt được – không phải là những nhiệm vụ mà chúng ta sẽ không bao giờ đạt được. Thứ hai, tập trung rõ ràng vào lợi ích an ninh quốc gia cơ bản của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ“.

Ông Biden cho biết quyết định rút quân khỏi Afghanistan cũng nhằm chấm dứt kỷ nguyên của các hoạt động quân sự lớn nhằm tái thiết các quốc gia khác. Ông nói rằng những nỗ lực xây dựng đất nước và cố gắng tạo ra một Afghanistan dân chủ, gắn kết và thống nhất là điều chưa từng có trong nhiều thế kỷ trong lịch sử đất nước.

Ông nói: “Tiếp tục từ suy nghĩ đó, những kiểu triển khai quân quy mô lớn như vậy sẽ khiến chúng tôi trở nên mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn và an toàn hơn khi ở nhà”.

Ông mô tả rằng sự thay đổi tư duy như vậy là cần thiết để đáp ứng những thách thức lớn trong ngày: trước hết và quan trọng nhất là Trung Quốc.

“Thế giới đang thay đổi. Chúng tôi đang tham gia vào một cuộc cạnh tranh nghiêm trọng với Trung Quốc. Chúng tôi đang đối mặt với những thách thức trên nhiều mặt với Nga. Chúng tôi đang đối mặt với các cuộc tấn công mạng và phổ biến vũ khí hạt nhân. Chúng tôi phải nâng cao năng lực cạnh tranh của Mỹ để đáp ứng những thách thức mới này trong cuộc cạnh tranh cho thế kỷ 21“.

Vào những tuần cuối cùng hỗn loạn ở Afghanistan, nơi Mỹ và liên quân gấp rút sơ tán công dân của mình và những người Afghanistan đã giúp đỡ, tổng thống cho biết ông không nghĩ rằng điều đó có thể được thực hiện một cách có trật tự hơn.

Nhưng trong khi tổng thống tìm cách khép lại Chiến tranh Afghanistan và chuyển sự chú ý sang cuộc cạnh tranh với Trung Quốc và các vấn đề trong nước dẫn đến cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm tới thì vẫn có những câu hỏi về việc rút quân của ông. “Quá trình sơ tán dường như đã bị triển khai sai lầm một cách nghiêm trọng“, Hạ nghị sĩ Susan Wild, đảng viên Đảng Dân chủ Pennsylvania và là thành viên của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, đã tweet vào tuần trước sau khi 13 quân nhân Hoa Kỳ thiệt mạng trong cuộc tấn công tại sân bay Kabul.

“Để tiến lên phía trước, chúng tôi cần câu trả lời và trách nhiệm giải trình về những thất bại dồn dập đã dẫn chúng tôi đến thời điểm này. Quân đội của chúng tôi xứng đáng không có gì khác hơn là một sự thật đầy đủ và không bị trừng phạt“, cô viết.

Đảng Cộng hòa đã nhanh chóng chỉ trích bài phát biểu hôm thứ Ba. Thượng nghị sĩ Ted Cruz của Texas đã đưa ra một tuyên bố dập tắt quyết định áp đặt một “thời hạn giả tạo” cho các cân nhắc chính trị trong nước và từ chối điều chỉnh hoặc thích ứng khi Taliban càn quét đất nước. 

Lưu ý rằng Taliban đã thu giữ các thiết bị quân sự tinh vi của Mỹ, bao gồm máy bay trực thăng Black Hawk, máy bay chở hàng C-130 và hơn nửa triệu vũ khí, Cruz nói rằng tổng thống “đã kéo đất nước của chúng ta vào một thất bại tê liệt, nhục nhã đã làm lung lay các đồng minh của chúng ta và khích lệ kẻ thù của chúng ta“. Quốc hội sẽ mất nhiều năm để điều tra bề rộng và chiều sâu của những thất bại này. Mỹ sẽ mất nhiều năm để phục hồi và xây dựng lại chúng.

Hôm thứ Hai, gần 90 tướng lĩnh và đô đốc đã nghỉ hưu đã ký một lá thư kêu gọi Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley từ chức, để chịu trách nhiệm về “cuộc rút lui thảm hại”.

Cũng có những lời kêu gọi từ bên trong đảng sa thải cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan và báo hiệu một sự khởi đầu mới cho chính sách đối ngoại, các nguồn tin của đảng Dân chủ cho biết.

Một cuộc thăm dò từ ngày 18-20/8 của CBS cho thấy 53% người được hỏi không tán thành cách xử lý của Tổng thống Biden về việc rút quân khỏi Afghanistan trong khi 47% tán thành. Xếp hạng không chấp thuận đã tăng 13 điểm so với một cuộc khảo sát vào tháng Bảy.

Nhưng những người tiến bộ trong Đảng Dân chủ, những người từ lâu đã phản đối việc Mỹ tham gia vào các cuộc xung đột trên khắp thế giới, đã không tham gia vào dàn đồng ca chỉ trích tổng thống. Dân biểu Alexandria Ocasio-Cortez của New York, một tiếng nói hàng đầu trong đảng về biến đổi khí hậu và nhập cư, tỏ ra khá im lặng về Afghanistan.

Cánh tự do của đảng sẽ hoan nghênh việc cắt giảm chi tiêu quốc phòng, một động thái có thể giải phóng tài trợ cho các vấn đề như giáo dục và chăm sóc sức khỏe.

Minh Vương