Vùng Viễn Đông của Nga không còn hưởng lợi từ Trung Quốc
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần gọi việc thúc đẩy phát triển kinh tế ở vùng Viễn Đông là “ưu tiên quốc gia của toàn thế kỷ 21”. Và trong phần lớn thập kỷ qua, ông đã tìm cách tranh thủ sự giúp đỡ của Trung Quốc trong nhiệm vụ đó.
Tuy nhiên, các chuyên gia nói rằng những nỗ lực của Điện Kremlin nhằm thu hút
Thương mại và đầu tư của Trung Quốc đến khu vực xa xôi đã giảm. Họ lưu ý rằng nhiều dự án đầu tư được hứa hẹn của Trung Quốc ở Viễn Đông không bao giờ được thực hiện trên thực tế. Trong khi đó, đại dịch đã làm gián đoạn mối quan hệ kinh doanh giữa khu vực và Trung Quốc bằng cách đóng cửa biên giới chung của họ vô thời hạn.
Vùng Viễn Đông lẽ ra sẽ trở thành một trong những người hưởng lợi lớn nhất từ mối quan hệ đối tác đang phát triển giữa Moscow và Bắc Kinh. Khu vực rộng lớn này có đường biên giới dài 4.000 km với Trung Quốc và ngập tràn các nguồn tài nguyên thiên nhiên như khí đốt tự nhiên, than đá, vàng, kim cương, gỗ và hải sản. Kể từ khi xây dựng Đường sắt xuyên Siberia vào cuối thế kỷ 19, Viễn Đông cũng đã trở thành một trung tâm trung chuyển chính cho hàng hóa đi lại giữa châu Âu và châu Á.
Tuy nhiên, mặc dù có những tài sản này, trong những thập kỷ sau khi Liên Xô sụp đổ, khu vực này đã trải qua một đợt di cư dân số do kinh tế trì trệ.
Putin đã thề sẽ hồi sinh vận may của vùng Viễn Đông, một phần nhờ sự trợ giúp của thương mại và đầu tư lớn hơn từ Trung Quốc. Trong một bài báo viết trước khi trở lại nhiệm kỳ Tổng thống Nga vào năm 2012, Putin tuyên bố rằng khu vực này phải đón được “luồng gió Trung Quốc” trên cánh buồm kinh tế của mình.
Kể từ đó, Điện Kremlin đã thiết lập hơn một chục “khu vực phát triển ưu tiên” ở Viễn Đông. Các khu này tìm cách lôi kéo các nhà đầu tư nước ngoài thành lập các cơ sở sản xuất trong khu vực bằng cách cung cấp cho họ mức thuế và chi phí tiện ích thấp hơn.
Ngoài ra, vào năm 2018, trong chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới cảng Vladivostok của Viễn Đông, Nga và Trung Quốc đã ký một lộ trình hợp tác 6 năm ở Viễn Đông. Tài liệu đã cung cấp cho Trung Quốc một danh sách các dự án đầu tư được khuyến nghị trong các lĩnh vực như nông nghiệp, du lịch và cơ sở hạ tầng giao thông.
Điện Kremlin cũng đã theo đuổi một loạt các dự án năng lượng lớn với Trung Quốc ở Viễn Đông. Vào tháng 12 năm 2019, Nga đã khởi động đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Power of Siberia trị giá 55 tỷ USD đến Trung Quốc. Dự án đại diện cho đường ống dẫn khí đốt đầu tiên giữa hai nước và là một phần của hợp đồng trị giá 400 tỷ USD được ký năm 2014 để cung cấp khí đốt cho Trung Quốc trong 30 năm.
Một báo cáo năm 2017 của Chi nhánh Viễn Đông của Viện Hàn lâm Khoa học Nga kết luận rằng nhiều dự án cơ sở hạ tầng chung giữa Nga và Trung Quốc trong khu vực đã bị trì hoãn đáng kể vì các vấn đề kinh phí. Các doanh nghiệp nhà nước lớn của Nga tỏ ra không mấy mặn mà với việc tài trợ cho các dự án như vậy vì chúng không mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp, trong khi Moscow lại miễn cưỡng cho phép các nhà đầu tư Trung Quốc tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông. Do đó, trách nhiệm giám sát dự án thường được giao cho các quỹ đầu tư nhà nước Nga, điều này liên tục bị lùi thời hạn.
Duy Anh
