Địa phương nào sẽ trở thành trung tâm Giga của Việt Nam khi VinFast lên kế hoạch xây dựng nhà máy “nhà máy khổng lồ”?
Mới đây hãng xe Việt VinFast tiếp tục gây chú ý khi ký kết hợp tác cùng Gotion High – Tech (Trung Quốc) để triển khai dự án cung ứng pin LFP cũng như nghiên cứu kế hoạch xây dựng nhà máy Giga sản xuất cell pin LFP đầu tiên tại Việt Nam.
Giga là một đơn vị đo lường quốc tế, đại diện cho hàng tỷ và Giga cũng xuất phát từ tiếng Hy Lạp (gigas) có nghĩa là khổng lồ. Đây cũng chính là nền tảng cho sự ra đời của một thuật ngữ đậm chất marketing qua cái đầu khôn khéo của ông chủ hãng xe điện Tesla Elon Musk: nhà máy Giga, hay gọi đơn giản hơn là “nhà máy khổng lồ”.
Trước VinFast, nhiều hãng xe trên thế giới cũng đã lên kế hoạch xây dựng các nhà máy Giga và người đi tiên phong không ai khác chính là Tesla. Cụ thể hãng xe điện hàng đầu thế giới đã khởi công xây dựng nhà máy Giga đầu tiên vào tháng 6/2014 tại Nevada (Mỹ); sau đó tiếp tục cho xây dựng thêm nhà máy Giga thứ hai ở Buffalo (New York – Mỹ), nhà máy thứ ba ở Thượng Hải (Trung Quốc), nnhà máy thứ tư ở Berlin (Đức) và mới nhất là nhà máy Giga thứ năm ở Austin (Texas – Mỹ) với chi phí xây dựng lên tới 1,1 tỷ USD, dự kiến sẽ mở cửa vào cuối năm nay. Chưa dừng lại ở đó, tỷ phú Elon Musk còn muốn mở rộng quy mô các nhà máy cũ cũng như mở thêm các nhà máy mới với những lựa chọn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Anh.
Nếu như lúc đầu ai cũng cười nhạo ý tưởng xây dựng nhà máy Giga của Elon Musk thì giờ đây người ta bắt đầu “khùng” theo Elon Musk. Theo đó hàng loạt các công ty sản xuất và lắp ráp ô tô khác cũng tuyên bố xây dựng nhà máy Giga, chẳng hạn như tập đoàn PSA. Peugeot và Citron đã công bố kế hoạch xây dựng hai nhà máy Giga tại Pháp và Đức. Phía Nissan còn đưa ra bản kế hoạch về một nhà máy Giga với giá trị lên tới 1 tỷ bảng.
Northvolts – công ty sản xuất pin của Thụy Điển do cựu giám đốc Tesla sáng lập, hứa hẹn làm ra nhà máy sản xuất pin EV lớn nhất ở châu Âu. Các công ty như LG Chem đã vận hành một nhà máy Giga ở Ba Lan và SK Innovation vận hành một nhà máy Giga ở Hungary. Đức có kế hoạch trở thành trung tâm của các nhà máy Giga với công suất 200GWh. Dự kiến tới năm 2030, châu Âu sẽ trở thành trung tâm nhà máy Giga lớn thứ hai thế giới với 16 nhà máy cho ra công suất sản xuất hàng năm 446 GWh.
Còn ở thời điểm hiện tại, Trung Quốc chính là trung tâm nhà máy Giga lớn nhất thế giới với thị phần chiếm tới 70%. Với các dự án hiện tại, dự kiến đến cuối thập kỷ này các nhà máy Giga ở Trung Quốc có thể chế tạo ra số pin có dung lượng gần 2.000 GWh. Trong đó đứng đầu về năng lực sản xuất pin là Panasonic và CATL. Riêng Gotion High-Tech – đơn vị hợp tác với VinFast đứng thứ năm, chuyên sản xuất pin xe điện, thiết bị lưu trữ điện, thiết bị truyền tải và phân phối điện.
Từ những cơ sở đó, có thể thấy nhà máy Giga đã và đang trở thành xu hướng trong ngành ô tô, đặc biệt là ô tô điện. Nhà máy Giga không chỉ sản xuất pin cho xe điện, chúng còn là trọng tâm của tương lai năng lượng tái tạo, bởi nếu muốn lưu trữ năng lượng tái tạo để sử dụng khi không có sẵn nguồn cung cấp thì cần phải lưu trữ năng lượng ở một nơi nào đó, mà pin chính là giải pháp hoàn hảo.
Hiện tại dù các thông tin chi tiết về nhà máy Giga chưa được VinFast công bố cụ thể song dựa trên khái niệm mà Elon Musk khởi xướng cũng như thông tin về những nhà máy Giga khác trên thế giới, có thể thấy nhà máy Giga của hãng xe Việt sẽ có quy mô rất lớn, sản xuất mọi thứ liên quan đến xe điện, ít nhất đủ để hiện thực hóa mục tiêu mỗi năm bán ra thị trường Mỹ từ 160.000-180.000 chiếc xe điện VinFast.
Câu hỏi gây tò mò ở đây là địa phương nào sẽ vinh dự trở thành “trung tâm Giga” của Việt Nam? Hiện chưa có nhiều thông tin về vấn đề này bởi việc xây dựng nhà máy được dự đoán sẽ còn mất rất nhiều thời gian vì các bên liên quan sẽ còn phải trải qua nhiều vòng đàm phán.
Trước đó, UBND tỉnh Hà Tĩnh từng tuyên bố chào đón VinFast mở dự án nhà máy sản xuất ô tô kết hợp cảng biển quy mô 2.000ha tại Khu kinh tế Vũng Áng (Thị xã Kỳ Anh), kề cận nhà máy lắp ráp, sản xuất chính của VinFast tại Cát Hải, Hải Phòng. Thêm một lợi thế nữa là nơi đây thuộc trung tâm khu vực Bắc Trung Bộ, lại có cảng nước sâu, dễ dàng trung chuyển hàng hóa ra cả nước cũng như tuyến hành lang kinh tế Đông – Tây nối với đường hàng hải quốc tế, có thể trở thành cửa ngõ xuất nhập khẩu hàng hóa bằng đường biển cho Lào và cả vùng Đông Bắc Thái Lan.
Theo kế hoạch, quy mô tổ hợp nhà máy sản xuất ô tô kết hợp cảng biển của VinFast sẽ tọa lạc trên diện tích 2.000ha. Giai đoạn 1 sẽ xây dựng trong 2 năm kể từ khi có giấy phép xây dựng, giai đoạn 2 sẽ xây dựng sau khi giai đoạn 1 vận hành 3-5 năm.
Huy Anh
