Quân đội Mỹ bắt đầu đến Afghanistan khi Taliban tiến sát Kabul

Quân đội Mỹ đã bắt đầu đến Afghanistan để giúp sơ tán hàng nghìn công dân phương Tây và những người Afghanistan dễ bị tổn thương được di chuyển khỏi thủ đô Kabul khi phiến quân Taliban tiến hành các cuộc tấn công lớn vào thành phố Mazar-i-Sharif ở phía bắc.

Hôm thứ Bảy (14/8), Taliban đã tiến hành một cuộc tấn công đa hướng vào Mazar-i-Sharif (một thành phố lớn ở miền bắc Afghanistan được bảo vệ bởi các lãnh chúa quyền lực trước đây). Không có thông tin cụ thể về số người thương vong.

Tổng thống Ashraf Ghani đã bay đến thành phố hôm thứ Tư để tập hợp lực lượng phòng thủ, gặp gỡ một số chỉ huy dân quân liên minh với chính phủ.

Ông sẽ phát biểu công khai trên truyền hình lần đầu tiên kể từ khi Taliban đạt được những thành tựu lớn trong những ngày gần đây. Tại Kabul, các nhân viên đại sứ quán Mỹ đã được lệnh bắt đầu băm nhỏ và đốt các vật liệu nhạy cảm, khi các đơn vị từ kế hoạch tái triển khai 3.000 lính Mỹ bắt đầu đến sân bay để đảm bảo an ninh và giám sát việc sơ tán. Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby cho biết “các phần tử” của một tiểu đoàn hiện đang ở Kabul, đội tiên phong của ba tiểu đoàn Thủy quân lục chiến và Lục quân mà Mỹ đang cử đến thành phố. Kirby nói rằng hầu hết các binh sĩ sẽ có mặt vào 15 tháng 8 và “sẽ có thể di chuyển hàng nghìn người mỗi ngày” khỏi Afghanistan.

Mỹ cũng đang điều động thêm 4.500 đến 5.000 quân đến các căn cứ ở các quốc gia vùng Vịnh như Qatar và Kuwait, trong đó có 1.000 quân đến Qatar để tăng tốc xử lý thị thực cho các phiên dịch viên người Afghanistan và những người khác lo sợ bị Taliban trả thù vì quá khứ làm việc với người Mỹ, và các thành viên trong gia đình của họ.

Kirby cho biết một số binh lính trong số đó sẽ là lực lượng dự bị “trong trường hợp chúng tôi cần nhiều hơn” so với 3.000 quân sẽ tới Kabul.

Vương quốc Anh cho biết khoảng 600 binh sĩ sẽ được triển khai trong thời gian ngắn hạn để hỗ trợ các công dân Anh rời đi. Trước đó, nhiều quốc gia bao gồm Tây Ban Nha, Đan Mạch, Na Uy và Hà Lan đã thông báo rút nhân viên khỏi các đại sứ quán của họ.

Canada cho biết những chiếc máy bay đầu tiên chở những người xin tị nạn đã hạ cánh xuống Toronto vào thứ Sáu (13/8), như một phần trong lời hứa sẽ tiếp nhận 20.000 người tị nạn Afghanistan, bao gồm cả nữ lãnh đạo và nhân viên chính phủ.

Vào hôm 13/8, quân nổi dậy đã giành quyền kiểm soát thêm bốn thủ phủ của tỉnh, hôm 12/8 đã chiếm Kandahar và Herat (các thành phố lớn thứ hai và thứ ba). Các lực lượng chính phủ Afghanistan đang rơi vào tình trạng hỗn loạn và có thông tin cho rằng Phó Tổng thống Amrullah Saleh đã bỏ trốn.

Tình báo quân sự Mỹ cho rằng Kabul có thể bị áp lực trong vòng 30 ngày. Nếu các xu hướng tiếp tục, Taliban có thể sẽ giành được toàn quyền kiểm soát đất nước trong vài tháng. Những người tị nạn từ các cuộc tấn công không ngừng của quân nổi dậy ở những nơi khác đã tràn vào thủ đô.

Bộ trưởng Ngoại giao Marc Garneau cho biết Canada “nợ người Afghanistan một món nợ biết ơn và chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực để đưa họ đến nơi an toàn”. Bộ trưởng Nhập cư Marco Mendicino cho biết: “Tình hình ở Afghanistan rất đau lòng và Canada sẽ không đứng yên”.

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres trước đó cho biết ông “vô cùng lo lắng” trước những lời kể về việc đối xử tồi tệ với phụ nữ ở những khu vực bị Taliban chiếm giữ. “Thật là kinh hoàng và đau lòng khi thấy các báo cáo về quyền khó giành được của phụ nữ và trẻ em gái Afghanistan bị tước đoạt”.

Quy mô và tốc độ tiến công của Taliban đã khiến người dân Afghanistan và liên minh do Mỹ dẫn đầu kinh ngạc đã đổ hàng tỷ USD vào nước này sau khi lật đổ Taliban sau vụ tấn công ngày 11/9 gần 20 năm trước. Bất chấp những nỗ lực sơ tán nhanh chóng, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết việc Taliban tiếp quản hoàn toàn không thể tránh khỏi.

Hoài Nam