Đằng sau các cuộc trấn áp tại Trung Quốc
Giữa tháng 6/2021, nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc quyền lực nhất kể từ thời Mao Trạch Đông đã tham gia một câu lạc bộ sau giờ học dành cho học sinh tiểu học ở thành phố Tây Ninh xa xôi. Thừa nhận áp lực ngày càng tăng đối với học sinh và phụ huynh trong việc dành thời gian và tiền bạc cho việc học thêm, ông Tập hứa sẽ giảm bớt gánh nặng cho họ. Ông nói: “Chúng ta không được để những người dạy thêm ngoài trường làm những việc thay cho giáo viên. Bây giờ, các sở giáo dục cần chấn chỉnh điều này”.
Mặc dù bình luận của ông Tập gần như không được các nhà đầu tư toàn cầu chú ý vào thời điểm đó, nhưng cuộc đàn áp đối với các công ty dạy kèm sau đó đã trở thành minh chứng rõ nét nhất cho cam kết của Chủ tịch Trung Quốc đối với một tầm nhìn mới sâu rộng cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới – nơi mà lợi ích của các nhà đầu tư đặt xuống thứ ba, sau đảm bảo ổn định xã hội và an ninh quốc gia. Hãy gọi nó là chủ nghĩa chuyên chế tiến bộ. Vài tuần sau chuyến thăm trường học đó của ông Tập, Trung Quốc thông báo giáo dục tư nhân đã bị “thâu tóm bởi tư bản” và ra lệnh cho các công ty dạy kèm trở thành các tổ chức phi lợi nhuận, đẩy nhanh một đợt bán tháo làm xóa sổ 1,5 nghìn tỷ đô la cổ phiếu Trung Quốc và làm giảm danh mục đầu tư của một số công ty lớn nhất trong lĩnh vực tài chính toàn cầu.
Trong nhiều thập kỷ, ngay cả khi họ kiểm soát chặt chẽ các lĩnh vực chiến lược như ngân hàng và dầu mỏ, các nhà lãnh đạo của Trung Quốc đã cho phép các doanh nhân và nhà đầu tư tự do thúc đẩy việc áp dụng công nghệ mới và mở ra cơ hội mới cho tăng trưởng. Đặng Tiểu Bình đưa ra quan điểm này vào giữa những năm 1980 khi ông nói rằng việc một số người giàu lên trước là điều chấp nhận được. Giờ đây, với tốc độ tăng trưởng chậm lại và quan hệ với Mỹ ngày càng trở nên thù địch, họ đang nhấn mạnh các mục tiêu khác nhau: thịnh vượng chung và an ninh quốc gia.
Liao Ming, người sáng lập Prospect Avenue Capital, công ty quản lý 500 triệu đô la, có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết: “Điều này đánh dấu sự thay đổi trong các ưu tiên chính sách của Trung Quốc. Chính phủ đang trấn áp các ngành công nghiệp đang tạo ra nhiều bất mãn nhất trong xã hội”
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc không có vấn đề gì khi chà đạp lên lợi ích của các nhà đầu tư mạo hiểm, cổ phần tư nhân hoặc cổ phiếu khi họ mâu thuẫn với kế hoạch phát triển dài hạn của đất nước.
Đằng sau các hành động của Bắc Kinh là một triết lý kinh tế và chính trị xa lạ đối với hầu hết các chính trị gia và nhà đầu tư phương Tây hiện đại. Các nhà cầm quyền cộng sản coi nền kinh tế như một thứ có thể phát triển mạnh thông qua quy hoạch của nhà nước, ngay cả khi điều đó ảnh hưởng đến quyền của các doanh nhân và những người ủng hộ họ.
Tiến Linh
