Những gã khổng lồ công nghệ của ASEAN sản sinh ra một thế hệ khởi nghiệp mới

Gaurav Bubna là trưởng nhóm sản phẩm của Grab, đang phát triển các giải pháp lập bản đồ tùy chỉnh để hỗ trợ hàng triệu tài xế gọi xe và giao đồ ăn di chuyển trên những con phố đông đúc và phức tạp ở Đông Nam Á. Chẳng bao lâu, anh ấy nhận ra rằng vấn đề mà anh ấy đang giải quyết cho Grab và những cơ hội mà nó mang lại đã mang tính toàn cầu hơn rất nhiều.

Vì vậy, cùng với hai đồng nghiệp Grab, Bubna đã rời bỏ một trong những công ty công nghệ mạnh mẽ và thành công nhất Đông Nam Á để đồng sáng lập công ty khởi nghiệp của riêng mình.

NextBillion.ai là công ty có trụ sở tại Singapore mà họ thành lập năm ngoái, đặt mục tiêu trở thành “Google Maps dành cho doanh nghiệp“. Công nghệ của nó cho phép các công ty nhanh chóng sửa đổi và cải thiện bản đồ kỹ thuật số bằng cách kết hợp chúng với dữ liệu độc quyền của riêng họ, chẳng hạn như vị trí của người lái xe và lịch sử giao hàng. Mục đích là giúp những người gọi xe, ứng dụng giao hàng và thậm chí là các công ty hậu cần truyền thống trên toàn thế giới làm cho dịch vụ của họ trở nên đáng tin cậy, hiệu quả và rẻ hơn (giống như Grab đang làm ở Đông Nam Á).

NextBillion, đã phục vụ các doanh nghiệp hoạt động trên 25 thị trường, đã huy động được hơn 10 triệu đô la từ các công ty đầu tư mạo hiểm nổi tiếng như Lightspeed Venture Partners và quỹ M12 của Microsoft. Điều này đã giúp đội ngũ của họ nhanh chóng phát triển lên khoảng 60 người và theo Bubna thì mọi kỹ sư và giám đốc sản phẩm đều đến từ một trong những gã khổng lồ công nghệ của châu Á, bao gồm các nhà lãnh đạo gọi xe như Grab, Gojek của Indonesia, Ola của Ấn Độ và Trung Quốc. Didi Chuxing.

NextBillion chỉ là một trong số ngày càng nhiều các công ty khởi nghiệp Đông Nam Á được thành lập bởi các cựu giám đốc điều hành và nhân viên của các ông lớn công nghệ nổi tiếng trong khu vực. Mặc dù việc rời bỏ một công ty đang phát triển mạnh như Grab ngay khi công ty sắp ra mắt có vẻ kỳ lạ, nhưng Bubna và những người khác như anh ấy lại háo hức tiếp thu những bài học mà họ đã học được khi còn là nhân viên để tự mình trở thành doanh nhân. Họ cũng chú ý đến phần thưởng tài chính, vì trở thành người sáng lập một công ty khởi nghiệp thành công có thể sinh lợi nhiều hơn so với việc trở thành giám đốc điều hành tại công ty của người khác.

Cựu giám đốc điều hành Grab, Mohandass Kalaichelvan cũng đưa ra lý do tương tự khi rời công ty để thành lập Spenmo, một công ty thanh toán giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp có trụ sở tại Singapore vào năm 2019.

“Tôi muốn tạo ra tác động nhưng đôi khi có thể khó tạo ra tác động trong một tổ chức thực sự lớn“, Kalaichelvan người thuộc nhóm khu vực của Grab, nơi giám sát chiến lược của nó bao gồm các dịch vụ vận tải, thanh toán, thực phẩm và tài chính cho biết… Anh cũng lo lắng rằng nếu anh ở lại Grab lâu hơn, sẽ có người khác thành lập công ty với ý tưởng kinh doanh giống anh.

Công ty của anh cung cấp các giải pháp thanh toán cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Đông Nam Á. “Người tiêu dùng là cuộc chơi dành cho Grab. Họ làm một chút công cụ thương gia và B2B, nhưng không đến mức tôi muốn làm“, anh nói. Spenmo đã huy động vốn hạt giống từ các công ty tăng tốc công nghệ như Y Combinator có trụ sở tại Hoa Kỳ.

Thế hệ đầu tiên của các công ty công nghệ Đông Nam Á, được thành lập cách đây khoảng một thập kỷ, đang bước vào giai đoạn tiếp theo. Vào tháng 4, Grab đã thông báo rằng họ có kế hoạch niêm yết cổ phiếu tại Mỹ thông qua việc sáp nhập với một công ty mua lại có mục đích đặc biệt, hay còn gọi là SPAC. Công ty đang hướng tới mức định giá gần 40 tỷ USD, điều này sẽ khiến nó trở thành một trong những công ty công nghệ có giá trị nhất ở Đông Nam Á. Gojek và Tokopedia, hai trong số các công ty khởi nghiệp lớn nhất Indonesia, đã thông báo vào tháng 5 rằng họ sẽ hợp nhất và theo đuổi IPO vào cuối năm nay.

Khi các công ty này nhanh chóng phát triển và thu hút nhân tài từ khắp khu vực, họ đóng vai trò là “học viện” để đào tạo và truyền cảm hứng cho thế hệ doanh nhân tiếp theo, cho phép họ theo đuổi những cơ hội mới mà những gã khổng lồ này không thể làm được. Hầu hết các doanh nhân thuộc thế hệ thứ hai này có xu hướng khởi nghiệp ở Singapore và Indonesia, nơi tập trung các ông lớn công nghệ của Đông Nam Á.

“Một trong những thay đổi lớn [trong bối cảnh khởi nghiệp] ở Đông Nam Á là số lượng và chất lượng nhân tài” Amit Anand (đối tác sáng lập của Jungle Ventures), một công ty đầu tư mạo hiểm giai đoạn đầu và tăng trưởng có trụ sở tại Singapore cho biết.

Khi công ty gây quỹ đầu tiên vào năm 2012, “trung bình trong một năm, chúng tôi sẽ thấy khoảng 250 đến 300 công ty khởi nghiệp. Con số đó ngày nay đã tăng lên 3.000“, ông nói.

Anand cho rằng sự gia tăng này là do sự hiện diện của những gã khổng lồ trong nước như Grab, Gojek và Tokopedia, cũng như sự xuất hiện của các công ty công nghệ toàn cầu như Google, Facebook và Amazon.com, những công ty đã đặt trụ sở châu Á – Thái Bình Dương trong khu vực.

Theo nghiên cứu của công ty đầu tư Asia Partners có trụ sở tại Singapore, tính đến cuối năm 2020, gần 6.000 người sáng lập hoặc CEO của các công ty khởi nghiệp trong khu vực là cựu thành viên của các công ty công nghệ lớn.

Kiren Tanna, một doanh nhân nối tiếp nói rằng nhiều công ty công nghệ Đông Nam Á niêm yết cổ phiếu có khả năng sẽ khuyến khích nhân viên của họ tự mạo hiểm tham gia vào hệ sinh thái khởi nghiệp.

Ông nói: “Điều này mang lại cho những doanh nhân như tôi niềm tin rằng nếu bạn xây dựng một doanh nghiệp tốt, bạn cũng có thể rung chuông trên Nasdaq”.

Tanna đồng sáng lập ứng dụng giao đồ ăn Foodpanda vào năm 2012 và công ty đã được Delivery Hero của Đức (một trong những công ty giao đồ ăn lớn trên thế giới) mua lại vào năm 2016. Anh cũng là đồng sáng lập của Zen Rooms, một startup khách sạn bình dân ở Đông Nam Á.

Ông nói: “Khu vực này đã thay đổi rất nhiều so với năm 2012 trong ba lĩnh vực chính. Một là có rất nhiều doanh nhân rất mạnh đã từng làm việc trong các công ty lớn…Nguồn tài năng sẵn có đã tăng lên rất nhiều. Thứ hai là vốn sẵn có trên thị trường này đã tăng lên rất nhiều và thứ ba là sự sẵn có và khả năng thoát ra rõ ràng. Vào năm 2012, chúng tôi không biết khi nào hoặc bằng cách nào các công ty [sẽ] rút lui”.

Tanna đồng sáng lập công ty khởi nghiệp thứ ba của mình, công ty tổng hợp thương hiệu thương mại điện tử Una Brands, với các giám đốc điều hành từ Lazada, công ty con của Alibaba có trụ sở tại Singapore và công ty hậu cần Ninja Van có trụ sở tại Singapore. Ra mắt vào cuối năm 2020, Una thông báo rằng họ đã huy động được 40 triệu đô la vốn chủ sở hữu và nợ vào tháng 5.

Tất nhiên, đã từng làm việc tại một công ty công nghệ thành công trong quá khứ, không có gì đảm bảo rằng một nhân viên sẽ thành công với tư cách là người sáng lập khi tự mình vươn lên.

Thứ nhất, bối cảnh đã thay đổi đáng kể kể từ khi Grab, Gojek và Tokopedia bắt đầu kinh doanh cách đây một thập kỷ. Có ít công ty khởi nghiệp hơn trong khu vực, có nghĩa là họ có thể độc quyền một lượng tiền đầu tư mạo hiểm chưa từng có, đáng chú ý nhất là từ Quỹ Tầm nhìn SoftBank trị giá 100 tỷ USD được thành lập vào năm 2017.

Thị trường khởi nghiệp ngày nay đông đúc hơn bao giờ hết và các thế hệ sáng lập mới sẽ gặp khó khăn hơn rất nhiều để đứng ra chứng minh cho các nhà đầu tư và khách hàng rằng mô hình kinh doanh của họ là vững chắc và bền vững. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều lạc quan xung quanh bối cảnh khởi nghiệp của Đông Nam Á. Nền kinh tế kỹ thuật số của khu vực có nhiều dư địa để tăng trưởng và không thiếu tiền đầu tư mạo hiểm để tài trợ cho nó.

Sự trỗi dậy của các thế hệ doanh nhân mới có thể là mảnh ghép còn thiếu để Đông Nam Á trở thành trung tâm khởi nghiệp tiếp theo, sau bước chân của Mỹ và Trung Quốc. Như Bubna của NextBillion thấy “Một số thế hệ tiếp theo của các công ty tốt nhất thế giới sẽ đến từ khu vực này“.

Duy Anh