Tổng tư lệnh quân đội Myanmar dự kiến tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN

Khi được hỏi liệu Thượng tướng Min Aung Hlaing có tới thủ đô Indonesia hay không, người phát ngôn quân đội Zaw Min Tun nói với Nikkei Asia rằng “ông ấy chắc chắn sẽ đi”. Như vậy, nhà lãnh đạo quân đội Myanmar chuẩn bị tham dự hội nghị thượng đỉnh Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á dự kiến ​​diễn ra vào thứ Bảy tại Jakarta.

Trước đó cùng ngày, quốc gia giữ vai trò chủ tịch ASEAN năm nay là Brunei đã đưa ra thông báo chính thức đầu tiên về hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo trên Twitter, khi khối này đối mặt với áp lực quốc tế gay gắt để giải quyết cuộc khủng hoảng tại Myanmar.

Tuyên bố của Brunei cho biết khối 10 thành viên “sẽ tổ chức Cuộc họp các nhà lãnh đạo ASEAN tại Jakarta … dự kiến ​​được tổ chức vào thứ Bảy, ngày 24 tháng 4 năm 2021 với sự tham dự của Quốc vương Brunei Hassanal Bolkiah”, mà không đề cập trực tiếp đến Myanmar.

Đây là hội nghị thượng đỉnh đầu tiên kể từ cuộc đảo chính ngày 1 tháng 2 và bạo lực tiếp theo khiến hơn 700 công dân thiệt mạng đã diễn ra trong nhiều tuần. Nhưng khi khối tuân thủ chính sách không can thiệp vào công việc nội bộ của các thành viên, tỷ lệ tiến bộ hữu hình là không chắc chắn.

Thủ tướng Malaysia Muhyiddin Yassin cũng sẽ tham dự, Bộ trưởng Ngoại giao Hishammuddin Hussein đã xác nhận vào thứ Ba và nói thêm rằng ông sẽ đi cùng Thủ tướng. Trước đó, Thủ tướng Campuchia Hun Sen cho biết ông sẽ đến Jakarta để dự hội nghị thượng đỉnh.

Trong khi đó, Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha hôm thứ Ba xác nhận sẽ bỏ qua cuộc họp. Thay vào đó, nước này sẽ cử Phó Thủ tướng Don Pramudwinai, người cũng là ngoại trưởng tham dự hội nghị.

Một số quốc gia vẫn chưa công bố liệu các nhà lãnh đạo cao nhất của họ có tham gia hay không. Thủ tướng Thái Lan ám chỉ rằng một số nước có thể cử ngoại trưởng của họ thay thế.

Số người chết đáng báo động đã thúc đẩy nhiều lần kêu gọi hành động. Theo Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị, một nhóm hoạt động, 738 người đã thiệt mạng kể từ cuộc đảo chính tính đến hôm đầu tuần (19/4/2021).

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres hôm thứ Hai phát biểu tại cuộc họp Hội đồng Bảo an: “Vai trò của ASEAN là quan trọng hơn bao giờ hết khi khu vực này phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng khẩn cấp ở Myanmar”.

Ông tiếp tục nói rằng “tình hình này đòi hỏi một phản ứng quốc tế mạnh mẽ dựa trên nỗ lực thống nhất của khu vực, tôi kêu gọi các bên trong khu vực tận dụng ảnh hưởng của họ để ngăn chặn sự suy giảm thêm và cuối cùng, tìm ra một cách hòa bình để thoát khỏi thảm họa này”.

Nhưng nguyên tắc không can thiệp của ASEAN có nghĩa là các thành viên có thể sẽ thận trọng tìm cách xoa dịu bạo lực và hướng tới một giải pháp hòa bình bằng cách tạo ra một môi trường có lợi cho đối thoại. Và trong ASEAN, vẫn còn thiếu sự thống nhất, với một số thành viên tương đối miễn cưỡng khi lấn sâu vào vấn đề Myanmar.

Không rõ liệu hội nghị thượng đỉnh có chỉ tập trung vào Myanmar hay không. Khi các ngoại trưởng của khối tổ chức các cuộc đàm phán trực tuyến không chính thức vào ngày 2 tháng 3, cuộc khủng hoảng chỉ là một mục trong chương trình nghị sự bao gồm nhiều chủ đề như COVID-19.

Cuộc họp đã đưa ra tuyên bố của chủ tọa kêu gọi “tất cả các bên [ở Myanmar] kiềm chế, không xúi giục thêm bạo lực” vì hàng trăm người đã thiệt mạng kể từ đó.

Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo lần đầu tiên được đề xuất bởi Tổng thống Indonesia Joko Widodo vào giữa tháng Ba. Một số thành viên khác như Malaysia và Singapore ủng hộ ý tưởng này, và các quốc gia này đã tích cực làm việc để sắp xếp cuộc họp.

Tuy nhiên, mặc dù hội nghị thượng đỉnh sẽ là một bước tiến quan trọng, nhưng nó đã khuấy động cuộc tranh luận.

Các chính trị gia ủng hộ dân chủ của Myanmar, những người đã thành lập Chính phủ Thống nhất Quốc gia vào tuần trước, đã kêu gọi ASEAN từ chối sự tham dự của tướng Min Aung Hlaing và mời họ thay thế.

Thiên Lương