Mỹ-Nhật chuẩn bị sáng kiến đối trọng với ‘Vành đai và Con đường’ của Bắc Kinh
Liên minh Nhật Bản và Mỹ sẽ đưa ra các hướng dẫn hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng chất lượng cao ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và các nơi khác như một đối trọng với sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc.
Hai đồng minh đặt mục tiêu đạt được thỏa thuận mở rộng hợp tác xây dựng cơ sở hạ tầng ở nước ngoài khi Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga và Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp nhau tại Nhà Trắng vào ngày 16 tháng 4 sắp tới. Hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về việc thúc đẩy năng lượng sạch và đường truyền không dây tốc độ cao thế hệ thứ năm ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.
Bằng cách đặt ra một khuôn khổ rõ ràng cho các tổ chức và doanh nghiệp tuân theo, Tokyo và Washington đặt mục tiêu giành được lòng tin của các quốc gia trong khu vực và có được lợi thế trong cuộc cạnh tranh với Bắc Kinh về ảnh hưởng ở Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Hướng dẫn sẽ bao gồm các điều kiện tiên quyết để đầu tư, hệ thống thực hiện các dự án và các khuyến nghị về việc nuôi dưỡng nhân tài địa phương. Họ cũng sẽ đặt ra các tiêu chuẩn về mua sắm và quy tắc bảo trì để giảm thiểu nguy cơ rò rỉ công nghệ.
Khuôn khổ chung này sẽ cho phép đầu tư theo kế hoạch nhiều hơn so với cách tiếp cận từng dự án theo biên bản ghi nhớ năm 2017 về chủ đề này.
Ngân hàng Phát triển Châu Á ước tính rằng Châu Á đang phát triển cần đầu tư 26 nghìn tỷ USD vào cơ sở hạ tầng từ năm 2016 đến năm 2030. Các quốc đảo Thái Bình Dương, chẳng hạn, cần cáp dưới biển để tăng cường cơ sở hạ tầng viễn thông mỏng manh của họ. Nhật Bản và Mỹ đang hợp tác với Australia để tài trợ một tuyến cáp quang biển cho Palau.
Trung Quốc đã tận dụng cơ sở hạ tầng chi phí thấp để mở rộng sáng kiến Vành đai và Con đường tại các nền kinh tế châu Á mới nổi mà Mỹ và Nhật Bản coi là chìa khóa cho khái niệm “Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở”.
Các quốc gia Đông Nam Á và các quốc đảo Thái Bình Dương sống dựa vào doanh thu từ du lịch đã phải hứng chịu một đòn giáng nặng nề từ đại dịch coronavirus, với một số quốc gia đã chuyển sang Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á do Trung Quốc lãnh đạo để có vốn đầu tư tài chính cho họ.
Nhưng Bắc Kinh đã bị cáo buộc sử dụng điều này để gây áp lực ngoại giao lên các nước bên vay, trong cái gọi là “ngoại giao bẫy nợ”. Người ta cũng lo ngại về các nguy cơ tiềm ẩn về an ninh và khí hậu do công nghệ Trung Quốc gây ra.
Phát biểu vào tuần trước về luật cơ sở hạ tầng trị giá hơn 2 nghìn tỷ đô la được đề xuất, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết kế hoạch này sẽ “thúc đẩy lợi thế sáng tạo của Mỹ trong các thị trường nơi dẫn đầu toàn cầu”, chẳng hạn như năng lượng sạch và trong “cuộc cạnh tranh với Trung Quốc nói riêng”.
Công nghệ viễn thông – bao gồm cả 5G, vốn đã trở thành chiến trường trong cuộc chiến giành ưu thế về công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc – được coi là một lĩnh vực đầy hứa hẹn cho hợp tác Nhật-Mỹ. Hai đồng minh cũng có thể hợp tác với nhau về thành phố thông minh.
Kế hoạch cơ sở hạ tầng cũng sẽ được sử dụng để giúp đối phó với biến đổi khí hậu, một vấn đề dự kiến sẽ được đề cao trong chương trình nghị sự tại hội nghị thượng đỉnh diễn ra vào giữa tháng này. Washington và Tokyo sẽ xem xét thúc đẩy công nghệ pin thế hệ tiếp theo và năng lượng hydro ở các nước khác.
Hữu Hoàng
