Xuất hiện những dấu hiệu đồng tốc trong hai cuộc rượt đuổi chống dịch và phát triển kinh tế

7 ngày qua cả nước không phát hiện thêm ca nhiễm Covid – 19 nào. Đây thực sự là một tin vui lớn nhưng yêu cầu chung là người dân vẫn phải luôn nêu cao tinh thần cảnh giác. Theo Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, yêu cầu cấp thiết hiện nay là các cấp, các ngành phải phòng chống dịch tốt, không để dịch bệnh xâm nhập trở lại; đồng thời phải tạo năng lượng cho dòng chảy hàng hóa, khôi phục sản xuất kinh doanh, dịch vụ, giải quyết việc làm, bảo đảm phát triển kinh tế-xã hội.

Cuối tháng 3/2020, cuộc họp của Thủ tướng với các địa phương bàn về các giải pháp tái khởi động nền kinh tế đã phải dời lại 10 ngày vì có nhiều ý kiến lãnh đạo địa phương cho rằng thời điểm rối ren này cần dồn lực cho công tác chống dịch bệnh. Kể cả  sau đó khi cuộc họp được tổ chức lại trong bối cảnh số ca nhiễm Covid – 19 tại Việt Nam đã giảm thì không khí vẫn hết sức căng thẳng bởi hầu hết địa phương đều đang sốt ruột trước sự ảm đạm của nền kinh tế.

Cam go không thua gì chống giặc Covid – 19, Chính phủ cũng đang phải vật lộn trên mặt trận kinh tế. Đơn cử như “nút thắt” trong tiến độ giải ngân đầu tư công bấy lâu nay khiến Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phải đau đầu vì “tiền giải ngân không chịu mọc chân, không ra khỏi tài khoản, ra xã hội được”. Để duy trì được tăng trưởng kinh tế, tạo đà cho nền kinh tế trong giai đoạn sau, Chính phủ đang thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư toàn xã hội, đặc biệt là vốn đầu tư công.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước được phép thực hiện trong năm 2020 là gần 700.000 tỷ đồng, gấp 2,2 lần số vốn thực giải ngân trong năm 2019 (312.000 tỷ đồng). Trong bối cảnh nguồn vốn đầu tư khu vực tư nhân giảm sút thì việc phấn đấu giải ngân hết nguồn lực đầu tư công trong năm 2020 sẽ góp phần quan trọng kích cầu đầu tư xã hội, duy trì đà tăng trưởng của nền kinh tế. Đó là lý do Bộ Tài chính cam kết bảo đảm nguồn đáp ứng đầy đủ, kịp thời theo tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong năm nay.

Tuy nhiên dịch bệnh khiến các dự án càng không “khát tiền”. Đến hết quý I/2020, có 43.896 dự án khởi công mới và dự án chuyển tiếp được cấp có thẩm quyền phân bổ kế hoạch vốn năm 2020, với tổng số vốn theo kế hoạch khoảng 225.679 tỉ đồng. Tuy nhiên chủ đầu tư vẫn chưa đến giao dịch mở tài khoản và thanh toán tại tại kho bạc Nhà nước. Đây là một trong những nguyên nhân làm chậm tiến độ giải ngân những tháng đầu năm 2020.

Năm 2020, bên cạnh khoản vốn đầu tư công trị giá 40.000 tỷ đồng được giao từ đầu năm, Bộ Giao thông – Vận tải sẽ tiếp nhận thêm khoảng 20.000 tỷ đồng cho 8 dự án PPP (đối tác công – tư). Tuy nhiên tính đến hết quý I/2020, khối lượng vốn đầu tư công đã được giải ngân tại các dự án do Bộ này quản lý là 4.041,6/40.664 tỷ đồng, chỉ đạt 9,9% kế hoạch.

Thu ngân sách Nhà nước cũng trong tình cảnh ngặt nghèo. “Đầu vào” hụt lớn do tăng trưởng giảm. Mặc dù Chính phủ đặt mục tiêu GDP năm 2020 đạt mức tăng 5%, nhưng trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới 2020, Quỹ Tiền tệ Thế giới (IMF) dự báo kinh tế Việt Nam năm nay chỉ tăng trưởng 2,7%. Trong khi đó các dòng tiền vẫn chảy ra ào ào như: 220.000 tỷ đồng để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân thông qua thực hiện gia hạn, miễn, giảm các loại thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất; Bộ Tài chính đã ưu tiên bố trí 16.200 tỷ đồng phòng chống dịch; 36.000 tỷ đồng để hỗ trợ trực tiếp doanh nghiệp, người dân bị giảm sâu thu nhập, mất, thiếu việc làm, gặp khó khăn, không đảm bảo mức sống tối thiểu, chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19…

Trong tháng 1, Thủ tướng có yêu cầu nếu thành lập các đội phản ứng nhanh để chống dịch Covid – 19 thì cũng phải thành lập các đội phản ứng nhanh để duy trì đà phát triển của nền kinh tế. Ngày 10/4, khi chủ trì cuộc họp Chính phủ với địa phương, Thủ tướng tiếp tục nhấn mạnh đến yêu cầu, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành lập các Ban Chỉ đạo để kịp thời biến nguy cơ thành thời cơ, nhất là đối với các tỉnh, thành phố là động lực, đầu tàu phát triển của các vùng và cả nước.

Tình thế đã rất cấp bách. Đầu tàu kinh tế Tp.HCM chịu tác động mạnh của Covid-19, GRDP quý I/2020 chỉ tăng 0,42% với 5/9 ngành dịch vụ trọng yếu của Thành phố đều ở mức tăng trưởng âm, thấp hơn nhiều so với suy thoái toàn cầu 2008. Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân khẳng định mặc dù kinh tế Tp.HCM trong quý I chỉ tăng trưởng 0,42% nhưng cũng có các điểm sáng như sản xuất công nghiệp vẫn tiếp tục phát triển, xuất khẩu vẫn duy trì mức khá; Thành phố vẫn đóng góp 27% vào tổng thu ngân sách của cả nước. Trong quý II/2020, Thành phố quyết tâm khôi phục lại sản xuất kinh doanh. Hiện kết quả phòng, chống dịch của cả nước và Tp.HCM hết sức khả quan và đây sẽ là động lực cho Thành phố phục hồi sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng thương mại.

Về phía đầu tàu Hà Nội, do ảnh hưởng nặng nề từ dịch Covid-19 nên trong quý I/2020 hầu hết các chỉ tiêu tăng trưởng của Thành phố đều thấp hơn so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó GRDP chỉ tăng 3,72% – mức tăng thấp so với cùng kỳ nhiều năm gần đây. Số doanh nghiệp đăng ký ngừng hoạt động là 4.240 đơn vị (tăng 36% so với cùng kỳ năm 2019); số lao động thất nghiệp đến nộp hồ sơ để hưởng bảo hiểm thất nghiệp là 13.215 người, tăng 22,2% so với cùng kỳ năm 2019. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 2.744 triệu USD, giảm 18,1%; kim ngạch nhập khẩu hàng hóa đạt 5.832 triệu USD, giảm 21,3%…Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ hứa với Thủ tướng “sẽ đưa kinh tế bật lên đúng như Thủ tướng nói là “như chiếc lò xo đang bị nén”, đi lên theo hình chữ V chứ không phải theo hình chữ U”. Ông Huệ cho biết Hà Nội đang cố gắng “nạp năng lượng” để duy trì tăng trưởng và sẵn sàng phục hồi mạnh sau khi dịch kết thúc. Thủ đô sẽ phấn đấu tăng trưởng ít nhất là cao gấp 1,3 lần GDP cả nước.

Đánh giá cao nỗ lực của các Bộ ngành, các địa phương cũng như toàn thể nhân dân đã thực hiện các biện pháp phòng chống dịch quyết liệt, đồng bộ, đạt kết quả đáng mừng, Thủ tướng cũng đồng thời nhấn mạnh nhờ vậy mà 7 ngày qua cả nước không phát hiện trường hợp nào bị nhiễm. Tuy nhiên Thủ tướng cũng nhắn nhủ các địa phương đừng ngủ quên trong nỗi sợ mà phải có có sự hợp lực mạnh mẽ của các địa phương thì nền kinh tế mới phát triển đi lên. Địa phương có mạnh thì Trung ương mới mạnh!

Cũng theo người đứng đầu Chính phủ, rượt đuổi những “con” Covid – 19 cuối cùng còn trên lãnh thổ Việt Nam và rượt đuổi thời gian để phát triển kinh tế, hai cuộc rượt đuổi này, nếu chưa đồng tốc thì đất nước chưa hết lâm nguy. Và với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, những dấu hiệu đồng tốc của hai cuộc rượt đuổi này đã bắt đầu xuất hiện. Sản lượng hàng hóa qua hệ thống cảng biển Việt Nam đã tăng 4% trong 4 tháng đầu năm 2020, ước đạt hơn 215,3 triệu tấn. Các khu vực cảng biển có khối lượng hàng hóa thông qua cao nhất cả nước là: Quảng Ngãi tăng 61% (từ gần 5,46 triệu lên hơn 8,76 triệu tấn), Quảng Trị tăng 46% (từ gần 255,8 nghìn lên hơn 373 nghìn tấn). Ngoài ra, một số khu vực cảng biển như: Nam Định, Cần Thơ, Đà Nẵng cũng ghi nhận mức tăng tương đối cao, từ 27% – 36%.

Tháng 5 này, Hải Phòng sẽ có hàng loạt các dự án, công trình trọng điểm dự kiến khánh thành, khởi công. Hải Phòng cũng là địa phương thành công ở cả hai cuộc rượt đuổi khi trong bối cảnh đại dịch hoành hành, Thành phố hoa phượng đỏ chưa từng có ca nhiễm bệnh nào và đã cho thấy sức bật mạnh mẽ khi tăng trưởng kinh tế quý I/2020 đạt 14,9%, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng gần 23%, đều gấp 3,9 lần so với bình quân chung cả nước; thu hút vốn FDI tăng gấp 2,2 lần so với cùng kỳ năm 2019; kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng hơn 15%; 7 chỉ tiêu kinh tế chủ yếu khác như: thu ngân sách nội địa, chi ngân sách thường xuyên, tổng vốn đầu tư toàn xã hội… đều tăng trưởng; đời sống nhân dân ổn định.

Xuân Thịnh