5 biểu đồ cho thấy nền kinh tế toàn cầu ra sao khi bước vào năm 2021
Đại dịch Covid-19 đã đưa nền kinh tế toàn cầu rơi vào một trong những cuộc suy thoái tồi tệ nhất từ trước đến nay và vẫn chưa rõ khi nào sẽ có sự phục hồi hoàn toàn.
Tiến bộ gần đây về vắc xin đã làm sáng tỏ triển vọng kinh tế, nhưng một số nhà kinh tế cho biết việc triển khai vắc xin chậm có khả năng xảy ra ở các nền kinh tế đang phát triển có thể cản trở hoạt động trở lại mức trước đại dịch.
Theo các nhà kinh tế, ngay cả trong số các nền kinh tế tiên tiến, các đợt đóng cửa mới ở châu Âu nhằm ngăn chặn sự bùng phát trở lại của bệnh nhiễm trùng có thể đẩy lùi sự phục hồi kinh tế.
Các nhà kinh tế của Citi cho biết trong một báo cáo vào đầu tháng 12: “Việc phát hiện ra vắc-xin là một bước ngoặt, nhưng phải đến năm 2022 mới phát huy tác dụng”. Tuy nhiên, sẽ có “sự cải thiện rõ ràng” trong nền kinh tế toàn cầu vào năm 2021, một phần vì “không khó để mọi thứ trở nên tốt hơn năm 2020”.
Các hoạt động suy giảm mạnh mẽ
Sự lây lan nhanh chóng của Covid-19 – lần đầu tiên được phát hiện ở Trung Quốc – đã buộc nhiều quốc gia phải đóng cửa vào năm 2020 khiến hoạt động kinh tế suy giảm rõ rệt.
Kết quả là, tổng sản phẩm quốc nội – thước đo hoạt động rộng nhất – đã giảm xuống mức thấp kỷ lục ở nhiều nền kinh tế.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo nền kinh tế toàn cầu có thể giảm 4,4% trong năm nay, trước khi phục hồi trở lại mức tăng trưởng 5,2% vào năm 2021.
IMF cho biết vào tháng 10, nền kinh tế thế giới đã bắt đầu phục hồi, nhưng cảnh báo sự trở lại mức trước đại dịch sẽ là “con đường dài, không đồng đều và không chắc chắn”.
Hạn chế đi lại vẫn được áp dụng
Một đặc điểm chính của việc phong tỏa trên khắp thế giới là đóng cửa hoàn toàn hoặc một phần các biên giới, khiến nhiều hoạt động du lịch quốc tế bị đình trệ.
Tính đến ngày 1 tháng 11, hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ đã nới lỏng các hạn chế đi lại liên quan đến Covid-19, theo Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên hợp quốc.
Nhưng nhiều hạn chế vẫn được áp dụng để hạn chế việc di chuyển qua biên giới, bao gồm:
• Chỉ mở cửa biên giới cho những du khách có quốc tịch cụ thể hoặc từ một số điểm đến nhất định;
• Yêu cầu khách xuất trình xét nghiệm Covid-19 âm tính trước khi cho họ nhập cảnh;
• Yêu cầu khách đến phải cách ly
Tỷ lệ mất việc gia tăng
Một hậu quả chính của sự suy thoái kinh tế do đại dịch gây ra là sự gia tăng mất việc làm trên toàn cầu.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, một tổ chức liên chính phủ, cho biết ở một số quốc gia, tác động ban đầu của Covid-19 đối với thị trường lao động “lớn hơn mười lần so với những gì quan sát thấy trong những tháng đầu tiên của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008”.
OECD cho biết trong một báo cáo: “Các công nhân dễ bị tổn thương đang phải gánh chịu gánh nặng của cuộc khủng hoảng. Người lao động được trả lương thấp là chìa khóa để đảm bảo sự tiếp tục của các dịch vụ thiết yếu trong thời gian ngừng hoạt động, thường có nguy cơ tiếp xúc với virus trong khi làm việc. Họ cũng bị thiệt hại nhiều hơn về việc làm hoặc thu nhập”.
Nợ chính phủ tăng vọt
Các chính phủ đã tăng chi tiêu để bảo vệ việc làm và hỗ trợ người lao động. IMF cho biết trên toàn cầu, các biện pháp của chính phủ để giảm bớt đòn kinh tế của đại dịch lên tới 12 nghìn tỷ đô la vào tháng 10.
Theo quỹ này, mức chi tiêu đáng kinh ngạc như vậy đã đẩy nợ công toàn cầu lên mức cao nhất mọi thời đại – nhưng các chính phủ không nên rút hỗ trợ tài khóa quá sớm.
Ngân hàng trung ương vào cuộc
Các ngân hàng trung ương cũng vào cuộc để hỗ trợ nền kinh tế bằng cách cắt giảm lãi suất – nhiều khoản xuống mức thấp kỷ lục – sẽ giúp các chính phủ quản lý nợ của họ.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, cơ quan có chính sách ảnh hưởng đến các nền kinh tế trên toàn thế giới, đã giảm lãi suất xuống gần 0 và cam kết không tăng lãi suất cho đến khi lạm phát vượt quá mục tiêu 2%.
Các ngân hàng trung ương ở các nền kinh tế tiên tiến – bao gồm Fed và Ngân hàng Trung ương châu Âu – cũng đã tăng cường mua tài sản để bơm thêm tiền vào hệ thống tài chính. Đó là một động thái cũng được ngày càng nhiều ngân hàng trung ương tại các thị trường mới nổi áp dụng khi họ tìm cách hỗ trợ các nền kinh tế tương ứng của họ bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch.
Bảo Nguyên
