4 vấn đề “nóng” với đồng Libra đòi hỏi Facebook phải giải quyết triệt để

Ngày 18/6, “ông lớn” Facebook công bố về đồng tiền số Libra và chính thức thử sức mình trong lĩnh vực tài chính

Sức hút từ Libra và ví điện tử Calibra

Facebook sẽ không vận hành đồng tiền Libra một mình mà đi cùng với hơn 27 đối tác chiến lược, điển hình như: MasterCard, Uber, PayPal và Andreessen Horowitz, VISA.. Rõ ràng, Facebook đã tìm được cho mình những người cộng sự vô cùng vững chắc và với liên minh hùng mạnh này, “gã khổng lồ” công nghệ tuyên bố sẽ tạo ra một đồng tiền số có tầm toàn cầu, có nguồn gốc kỹ thuật số, tập hợp các đặc tính tốt nhất của tiền tệ như ổn định, lạm phát thấp, được chấp nhận và có khả năng trao đổi trên toàn cầu…

Theo đó Facebook xây dựng một hệ thống thanh toán và tiền tệ mới bằng cách sử dụng công nghệ Blockchain. Công ty này lập công ty Calibra, chuyên cung cấp dịch vụ tài chính cho các cá nhân và doanh nghiệp, bao gồm cả tiền tiết kiệm, tiền chi tiêu và tiền gửi. Với Libra, người dùng có thể thanh toán mọi thứ hoặc chuyển tiền cho người khác với mức phí gần như bằng 0. Đồng tiền này sẽ hoạt động dựa trên nền tảng công nghệ block chain. Bên cạnh đó, Facebook còn thành lập một công ty con với tên Calibra để xử lý các giao dịch tiền điện tử và bảo vệ quyền riêng tư của người dùng bằng cách không gộp chung các khoản thanh toán Libra và dữ liệu Facebook của bạn lại với nhau để đáp ứng cho mục tiêu chạy quảng cáo. Để dễ hiểu hơn thì Libra là đồng tiền số còn Calibra là ví điện tử chứa Libra. Danh tính thực sự của người dùng sẽ không được gắn với các giao dịch hiển thị công khai.

Các tiêu chuẩn áp dụng cho đồng tiền số này được quản lý bởi một tổ chức phi lợi nhuận ở Thụy Sỹ có tên là Hiệp hội Libra. Đồng tiền này sẽ có ngân hàng trung ương riêng là Libra Reserve và Hội đồng quản trị gồm đại diện của những doanh nghiệp hàng đầu trong làng công nghệ đang bắt tay với Mark Zuckerberg. Nếu người dùng mua 1 USD đồng Libra, đồng USD này sẽ được đưa vào lưu trữ ở một nơi nào đó, sẵn sàng được sử dụng khi người ta bán ra đồng tiền số.

Trong khi các đồng tiền ảo hiện tại như Bitcoin rất khó sử dụng,Libra hứa hẹn sẽ rất thân thiện và được tích hợp vào Facebook và WhatsApp.

Cơ hội đi kèm thách thức

Có thể thấy các mạng xã hội toàn cầu như PayPal, VenMo, Wechat… đều có ví điện tử của mình song chưa có ai đủ sức tung hoành trên toàn thế giới như Facebook cả, và vì thế cơ hội tăng doanh thu cho mạng xã hội khổng lồ này ra rất lớn. Theo kế hoạch, vào nửa đầu năm 2020, Facebook và các đối tác sẽ chính thức tung đồng tiền số Libra ra thị trường. Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, đồng Libra vẫn phải đối mặt với 4 vấn đề “nóng” đòi hỏi Facebook phải tìm hướng giải quyết triệt để.

Thứ nhất, tổ chức một hệ thống thanh toán là nhiệm vụ phức tạp và khó khăn, đòi hỏi phải đầu tư rất lớn, tuân thủ các quy định để ngăn ngừa rửa tiền, tài trợ khủng bố, trốn thuế…Tái tạo một hệ thống có tính phức tạp như vậy không phải một dự án mà một công ty từng dính nhiều scandal về lộ thông tin khách hàng như Facebook nên làm. Tệ hơn, việc không tạo ra các biện pháp bảo vệ như vậy có thể tạo điều kiện cho các hoạt động phi pháp lộng hành, thậm chí là gián tiếp tạo điều kiện cho hoạt động khủng bố.

Thứ hai, Quốc hội Mỹ nhiều lần ngăn chặn các ngân hàng Mỹ không được cạnh tranh trực tiếp với khách hàng của họ. Ngân hàng và thanh toán là một lĩnh vực đặc biệt, cho phép ngân hàng tiếp cận các bí mật kinh doanh của khách hàng. Năm 1970, một công ty du lịch cho rằng ngân hàng có thể biết hết các khách hàng tốt nhất của họ và nếu ngân hàng đầu tư vào lĩnh vực du lịch và cạnh tranh trở lại, họ sẽ không có đối thủ. Đó là lý do lệnh cấm được ban hành.

Nếu Facebook nắm mọi bí mật của doanh nghiệp. Xung đột lợi ích chính là lý do mà thanh toán và ngân hàng được tách ra khỏi phần còn lại của kinh tế Mỹ. Libra có thể mang lợi thế cho các ông lớn góp mặt trong ban quản trị. Ví dụ, Uber dùng Libra giảm giá cho khách hàng thay vì sử dụng các hãng xe công nghệ khác. Nếu xảy ra, Facebook mang lại cuộc cạnh tranh không công bằng trên toàn thị trường.

Thứ 3, Libra nói riêng và bất cứ hệ thống tiền ảo tư nhân nào nói chung đều mang lại những rủi ro cho nền kinh tế. Điều gì sẽ xảy ra nếu hành vi trộm cắp xảy ra? Hay tất cả mọi người muốn bán Libra cùng một lúc? Nếu hệ thống của Libra hòa vào với nền kinh tế toàn cầu theo cách Facebook mong muốn, liệu chúng ta có sẵn sàng cho một gói cứu trợ cho một hệ thống được quản lý bởi tư nhân. Phải nói rằng, thiết lập một mạng thanh toán quốc tế tư nhân là rủi ro quá lớn.

Thứ 4 là vấn đề an ninh và chủ quyền quốc gia. Cho phép một đồng tiền mở vượt mọi biên giới là lựa chọn khó khăn. Mỹ sử dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với các cá nhân hoặc quốc gia làm tổn hại tới nền kinh tế Mỹ. Việc thực thi các lệnh trừng phạt này chủ yếu thông qua hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, với sự ra đời của một loại tiền tệ tư nhân, lệnh trừng phạt kinh tế của các chính phủ có thể mất đi uy lực.

Liệu Facebook và các nhà đầu tư mạo hiểm vốn là lãnh đạo các công ty công nghệ sẽ quyết định áp dụng lệnh trừng phạt với một quốc gia nào đó theo yêu cầu của ai đó hay không? Câu trả lời có lẽ là không.

Kim Phương